• Przejdź do głównej nawigacji
  • Przejdź do treści
  • Przejdź do głównego paska bocznego
  • 2022
    • In Gremio 157
  • 2021
    • In Gremio 149
    • In Gremio 150
    • In Gremio 151
    • In Gremio 152
    • In Gremio 153
    • In Gremio 154
    • In Gremio 155
    • In Gremio 156
  • 2020
    • In Gremio 138
    • In Gremio 139
    • In Gremio 140
    • In Gremio 141
    • In Gremio 142
    • In Gremio 143
    • In Gremio 144
    • In Gremio 145
    • In Gremio 146
    • In Gremio 147
    • In Gremio 148
  • 2019
    • In Gremio 127
    • In Gremio 128
    • In Gremio 129
    • In Gremio 130
    • In Gremio 131
    • In Gremio 132
    • In Gremio 133
    • In Gremio 134
    • In Gremio 135
    • In Gremio 136
    • In Gremio 137
  • 2018
    • In Gremio 116
    • In Gremio 117
    • In Gremio 118
    • In Gremio 119
    • In Gremio 120
    • In Gremio 121
    • In Gremio 122
    • In Gremio 123
    • In Gremio 124
    • In Gremio 125
    • In Gremio 126
  • 2017
    • In Gremio 105
    • In Gremio 106
    • In Gremio 107
    • In Gremio 108
    • In Gremio 109
    • In Gremio 110
    • In Gremio 111
    • In Gremio 112
    • In Gremio 113
    • In Gremio 114
    • In Gremio 115
  • 2016
    • In Gremio 98-99
    • In Gremio 100
    • In Gremio 101
    • In Gremio 102
    • In Gremio 103
    • In Gremio 104
  • 2015
    • In Gremio 91-92
    • In Gremio 93
    • In Gremio 94-95
    • In Gremio 96
    • In Gremio 97
  • 2014
    • In Gremio 86
    • In Gremio 87
    • In Gremio 88-89
    • In Gremio 90
  • 2013
    • In Gremio 80
    • In Gremio 81
    • In Gremio 82-83
    • In Gremio 84
    • In Gremio 85
  • 2012
    • In Gremio 74
    • In Gremio 75
    • In Gremio 76
    • In Gremio 77
    • In Gremio 78
    • In Gremio 79
  • 2011
    • In Gremio 68
    • In Gremio 69
    • In Gremio 70
    • In Gremio 71
    • In Gremio 72
    • In Gremio 73
  • 2010
    • In Gremio 62
    • In Gremio 63
    • In Gremio 64
    • In Gremio 65
    • In Gremio 66
    • In Gremio 67
  • więcej…
    • 2009
      • In Gremio 56
      • In Gremio 57
      • In Gremio 58
      • In Gremio 59
      • In Gremio 60
      • In Gremio 61
    • 2008
      • In Gremio 45-46
      • In Gremio 47-48
      • In Gremio 49-50
      • In Gremio 51-52
      • In Gremio 53-54
      • In Gremio 55
    • 2007
      • In Gremio 33
      • In Gremio 34
      • In Gremio 35
      • In Gremio 36
      • In Gremio 37
      • In Gremio 38
      • In Gremio 39-40
      • In Gremio 41
      • In Gremio 42
      • In Gremio 43
      • In Gremio 44
    • 2006
      • In Gremio 21
      • In Gremio 22
      • In Gremio 23
      • In Gremio 24
      • In Gremio 25
      • In Gremio 26
      • In Gremio 27-28
      • In Gremio 29
      • In Gremio 30
      • In Gremio 31
      • In Gremio 32
    • 2005
      • In Gremio 9
      • In Gremio 10
      • In Gremio 11
      • In Gremio 12
      • In Gremio 13
      • In Gremio 14
      • In Gremio 15-16
      • In Gremio 17
      • In Gremio 18
      • In Gremio 19
      • In Gremio 20
    • 2004
      • In Gremio 1
      • In Gremio 2
      • In Gremio 3
      • In Gremio 4
      • In Gremio 5
      • In Gremio 6
      • In Gremio 7
      • In Gremio 8

In Gremio

łączy środowiska prawnicze

  • Start
  • Adwokaci
  • Radcowie prawni
  • Sędziowie
  • Prokuratorzy
  • Komornicy
  • Notariusze
  • Aplikanci

Hipoteka przymusowa nie wpłynie na możliwość przedawnienia zaległych składek

Dennis Warcholak

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, należności z tytułu składek, co do zasady, ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. W art. 24 ust. 5 ustawodawca explicite zawarł zakaz przedawnienia należności z tytułu składek, które zostały zabezpieczone hipoteką lub zastawem. Dodatkowo ustawodawca określił, że po upływie terminu przedawnienia należności zabezpieczone w ten sposób mogą być egzekwowane wyłącznie z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. 

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 października 2013 r. stwierdził niezgodność art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim tym, iż sformułowany w przepisie zakaz przedawniania zobowiązań podatkowych w sposób nieuprawniony różnicuje sytuacje dwóch podobnych podmiotów prawa – właścicieli majątku, na którym można ustanowić hipotekę i osób, które takiego majątku nie posiadają. Z uwagi na brzmienie tego przepisu, w znacznie gorszej sytuacji prawnej znajdowały się bowiem osoby, które taki majątek posiadały, co pozostawało w kolizji z przepisami konstytucyjnymi o równej ochronie własności. 

Brzmienie wspomnianego przepisu było następujące: Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki. Po dokonanej przez ustawodawcę nowelizacji, odpowiednikiem kwestionowanego przepisu został art. 70 § 8 O.p., o treści Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. Co do zgodności z Konstytucją RP tego ostatniego, TK także w wydanym wyroku wyczerpująco się wypowiedział. W sposób oczywisty więc norma prawna zawarta w nieobowiązującym już art. 70 § 6 O.p. i jego późniejszym odpowiedniku odpowiadała w swej treści aktualnie obowiązującemu art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że oczywistość niezgodności przepisu z Konstytucją wraz z uprzednią wypowiedzią Trybunału Konstytucyjnego stanowią wystarczające przesłanki do odmowy zastosowania przez sąd rozpoznający konkretną sprawę przepisów ustawy. W tak bowiem oczywistych sytuacjach trudno oczekiwać, by sądy uruchomiały procedurę pytań prawnych. Kwestię tę rozstrzygnął poza tym jednoznacznie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 marca 2016 r., uznając słusznie, że jeżeli Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność określonego przepisu ustawy z Konstytucją, to sąd może odmówić zastosowania w rozpoznawanej sprawie identycznie brzmiącego przepisu tej ustawy. Nadto SN doszedł do wniosku, że jeżeli niezgodność przepisu z Konstytucją jest w związku z rozpoznawaną sprawą oczywista i ocena taka ma dodatkowe poparcie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził uprzednio niezgodność z Konstytucją przepisu o takim samym brzmieniu, jak zawarty w obowiązującej ustawie, to sąd może nie zastosować tego przepisu w rozpoznawanej sprawie ze względu na jego niezgodność z Konstytucją. 

W przedmiocie niezgodności art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z Konstytucją RP wypowiadały się już sądy powszechne, jak i administracyjne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z 22 stycznia 2015 r. wskazał, iż wykładnia art. 24 ust. 5 ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych, dokonywana w kontekście zawartych w wyroku TK SK 40/12 zastrzeżeń konstytucyjnych, dotyczących co prawda bezpośrednio art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w jego brzmieniu do 31 grudnia 2002 r., prowadzi jednakże do wniosku, że art. 24 ust. 5 należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Zatem ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wykluczyło przedawnienia spornych należności składkowych zabezpieczonych hipoteką, co oznacza, ze termin przedawnienia biegł na zasadach ogólnych. Analogiczne stanowisko przedstawił także Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 29 września 2015 r. podkreślając, że wykładnia art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, dokonywana przez pryzmat zawartych w wyroku TK SK 40/12 zastrzeżeń konstytucyjnych, dotyczących właśnie art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w jego brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r., ale mająca także zastosowanie do art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, prowadzi do wniosku, że art. 24 ust. 5 ustawy należy ocenić jako niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, a co skutkuje niemożnością jego zastosowania. 

Podsumowując – mimo formalnego obowiązywania art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w polskim porządku prawnym, ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia zobowiązania składkowego zabezpieczonego hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia należności składkowych, mimo wszystko biegnie na zasadach ogólnych – a więc upływa, co do zasady po 5 latach od dnia, w którym stały się one wymagalne. Sądy rozpoznające sprawy in concreto, mają obowiązek odmowy zastosowania przedmiotowego przepisu, jako oczywiście niezgodnego z art. 64 ust 2 Konstytucji RP, albowiem w sposób nieuprawniony i nieuzasadniony pogarszającego sytuację prawną właścicieli składników majątkowych, które mogą zostać obciążone hipoteką. 

Kategorie: In Gremio 123

Dennis Warcholak

aplikant radcowski, członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Szczecinie

Zobacz najchętniej czytane działy:

  • Kryminalna historia Polski
  • Ślepym Okiem Temidy
  • Temat z okładki

Pierwszy Sidebar

Stałe działy:

  • Wydarzenia
  • Wywiad In Gremio
  • Felieton
  • Ślepym Okiem Temidy
  • Nad Papugami
  • Orzecznictwo
  • Historia
  • Prawo kanoniczne
  • Granum Salis
  • Z repertorium rzecznika

Informacje:

  • O In Gremio
  • Redakcja
  • Rada Programowa
  • Zasady współpracy
  • Reklama
  • Polityka prywatności
  • Regulaminy
  • Kontakt
© 2004–2022 In Gremio. Wykonanie i opieka nad stroną: Mecenas w sieci