• Przejdź do głównej nawigacji
  • Przejdź do treści
  • Przejdź do głównego paska bocznego
  • 2022
    • In Gremio 157
    • In Gremio 158
    • In Gremio 159
    • In Gremio 160
    • In Gremio 161
    • Wydanie specjalne
    • In Gremio 162
  • 2021
    • In Gremio 149
    • In Gremio 150
    • In Gremio 151
    • In Gremio 152
    • In Gremio 153
    • In Gremio 154
    • In Gremio 155
    • In Gremio 156
  • 2020
    • In Gremio 138
    • In Gremio 139
    • In Gremio 140
    • In Gremio 141
    • In Gremio 142
    • In Gremio 143
    • In Gremio 144
    • In Gremio 145
    • In Gremio 146
    • In Gremio 147
    • In Gremio 148
  • 2019
    • In Gremio 127
    • In Gremio 128
    • In Gremio 129
    • In Gremio 130
    • In Gremio 131
    • In Gremio 132
    • In Gremio 133
    • In Gremio 134
    • In Gremio 135
    • In Gremio 136
    • In Gremio 137
  • 2018
    • In Gremio 116
    • In Gremio 117
    • In Gremio 118
    • In Gremio 119
    • In Gremio 120
    • In Gremio 121
    • In Gremio 122
    • In Gremio 123
    • In Gremio 124
    • In Gremio 125
    • In Gremio 126
  • 2017
    • In Gremio 105
    • In Gremio 106
    • In Gremio 107
    • In Gremio 108
    • In Gremio 109
    • In Gremio 110
    • In Gremio 111
    • In Gremio 112
    • In Gremio 113
    • In Gremio 114
    • In Gremio 115
  • 2016
    • In Gremio 98-99
    • In Gremio 100
    • In Gremio 101
    • In Gremio 102
    • In Gremio 103
    • In Gremio 104
  • 2015
    • In Gremio 91-92
    • In Gremio 93
    • In Gremio 94-95
    • In Gremio 96
    • In Gremio 97
  • 2014
    • In Gremio 86
    • In Gremio 87
    • In Gremio 88-89
    • In Gremio 90
  • 2013
    • In Gremio 80
    • In Gremio 81
    • In Gremio 82-83
    • In Gremio 84
    • In Gremio 85
  • 2012
    • In Gremio 74
    • In Gremio 75
    • In Gremio 76
    • In Gremio 77
    • In Gremio 78
    • In Gremio 79
  • 2011
    • In Gremio 68
    • In Gremio 69
    • In Gremio 70
    • In Gremio 71
    • In Gremio 72
    • In Gremio 73
  • 2010
    • In Gremio 62
    • In Gremio 63
    • In Gremio 64
    • In Gremio 65
    • In Gremio 66
    • In Gremio 67
  • więcej…
    • 2009
      • In Gremio 56
      • In Gremio 57
      • In Gremio 58
      • In Gremio 59
      • In Gremio 60
      • In Gremio 61
    • 2008
      • In Gremio 45-46
      • In Gremio 47-48
      • In Gremio 49-50
      • In Gremio 51-52
      • In Gremio 53-54
      • In Gremio 55
    • 2007
      • In Gremio 33
      • In Gremio 34
      • In Gremio 35
      • In Gremio 36
      • In Gremio 37
      • In Gremio 38
      • In Gremio 39-40
      • In Gremio 41
      • In Gremio 42
      • In Gremio 43
      • In Gremio 44
    • 2006
      • In Gremio 21
      • In Gremio 22
      • In Gremio 23
      • In Gremio 24
      • In Gremio 25
      • In Gremio 26
      • In Gremio 27-28
      • In Gremio 29
      • In Gremio 30
      • In Gremio 31
      • In Gremio 32
    • 2005
      • In Gremio 9
      • In Gremio 10
      • In Gremio 11
      • In Gremio 12
      • In Gremio 13
      • In Gremio 14
      • In Gremio 15-16
      • In Gremio 17
      • In Gremio 18
      • In Gremio 19
      • In Gremio 20
    • 2004
      • In Gremio 1
      • In Gremio 2
      • In Gremio 3
      • In Gremio 4
      • In Gremio 5
      • In Gremio 6
      • In Gremio 7
      • In Gremio 8

In Gremio

łączy środowiska prawnicze

  • Start
  • Adwokaci
  • Radcowie prawni
  • Sędziowie
  • Prokuratorzy
  • Komornicy
  • Notariusze
  • Aplikanci

Tajemnica adwokacka a zeznania świadka w procesie cywilnym

dr Karolina Ziemianin

W świetle Kodeksu postępowania cywilnego nie ulega wątpliwości, że adwokat może być świadkiem w procesie cywilnym. Kwestie odnoszące się do jego zeznań reguluje art. 261 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Tajemnica zawodowa obejmuje informacje pozyskane w związku z wykonywaniem zawodu, który jest uregulowany ustawowo. Regulacja zawarta w art. 261 § 2 k.p.c. odsyła więc do przepisów dotyczących określonych zawodów, w tym więc również do ustawy – Prawo o adwokaturze. 

Artykuł 6 tej ustawy stanowi, że adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Zachowanie tajemnicy jest jego obowiązkiem zawodowym. Obowiązek ten nie może być ograniczony w czasie. Adwokata nie można zwolnić od zachowania w tajemnicy faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, jak też przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) – w zakresie określonym tymi przepisami. Naruszenie tajemnicy adwokackiej stanowi delikt dyscyplinarny (por. § 19 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu).

Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje możliwości uchylenia przez sąd obowiązku zachowania tajemnicy adwokackiej w czasie składania przez adwokata zeznań w charakterze świadka. Nie przewiduje tego również Prawo o adwokaturze. Oznacza to, że ochrona tajemnicy adwokackiej w postępowaniu cywilnym ma charakter bezwarunkowy. 

Artykuł 261 § 2 k.p.c. budzi kontrowersje. Dzieli on tajemnicę zawodową na istotną i nieistotną, pozwalając na skorzystanie z prawa do odmowy odpowiedzi na pytanie wyłącznie w przypadku uznania, że tajemnica jest istotna. Taki podział nie znajduje potwierdzenia w przepisach Prawa o adwokaturze. Budzi również wątpliwości w świetle Zasad Etyki Adwokackiej. Niezgodne z tymi regulacjami jest ujawnienie jakiejkolwiek tajemnicy adwokackiej. Art. 261 § 2 k.p.c. nie powinien więc dopuszczać możliwości zobowiązania adwokata do ujawnienia tajemnicy nieistotnej, jeżeli jest to tajemnica powzięta w toku udzielania pomocy prawnej. Za naruszenie tej tajemnicy adwokat ponosi bowiem odpowiedzialność dyscyplinarną. Cecha istotności nie powinna więc odnosić się do adwokatów. Zawód adwokata jest bowiem zawodem zaufania publicznego, jego klienci nie mogą więc mieć wątpliwości, że przekazane mu informacje zostaną zachowane w tajemnicy. 

Art. 261 § 2 k.p.c. reguluje także sytuację procesową duchownego. Stanowi mianowicie, że duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi. Wydaje się, że podobnie zagadnienie to powinno być uregulowane w stosunku do adwokata. Powinien on mieć prawo nie tylko do odmowy odpowiedzi na określone pytania, lecz także do odmowy zeznań, gdyby zeznania te miałyby dotyczyć wiadomości uzyskanych przez adwokata w czasie udzielania klientowi pomocy prawnej. Rozwiązanie to miałoby duże znaczenie praktyczne, ponieważ ograniczyłoby formalizm procesowy. 

W świetle przepisów Kodeksu postępowania cywilnego wątpliwości budzi to, że adwokat może być świadkiem w sprawie cywilnej, w której udziela pomocy prawnej stronie. W takiej sytuacji bowiem adwokat występowałby równocześnie w roli pełnomocnika i świadka. W piśmiennictwie prawniczym wskazywano w swoim czasie, że pełnomocnik powinien na czas zeznań ustanowić substytuta, a po zeznaniach wypowiedzieć pełnomocnictwo. Pogląd ten nie jest jednak trafny. Jeżeli pełnomocnikiem jest adwokat, nie powinien on w ogóle zeznawać w charakterze świadka co do informacji, które uzyskał udzielając pomocy prawnej. Zasadne wydaje się więc postulowanie zmiany Kodeksu postępowania cywilnego przez wprowadzenie zakazu dowodowego w tym zakresie. Trzeba bowiem podkreślić, że mniejszą szkodą dla wymiaru sprawiedliwości jest odebranie zeznań od mniejszej liczby świadków niż uzyskanie informacji naruszających tajemnicę adwokacką. 

Kategorie: In Gremio 131, Aplikanci

dr Karolina Ziemianin

adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji US, aplikantka adwokack

autorka monografii „Dowód z zeznań świadka w procesie cywilnym”

Zobacz najchętniej czytane działy:

  • Kryminalna historia Polski
  • Ślepym Okiem Temidy
  • Temat numeru

Pierwszy Sidebar

Informacje:

  • O In Gremio
  • Redakcja
  • Rada Programowa
  • Zasady współpracy
  • Reklama
  • Polityka prywatności
  • Regulaminy
  • Kontakt
© 2004–2023 In Gremio.