Znamienita większość obywateli nie zdaje sobie sprawy z tego, iż rola adwokata w sprawach cywilnych nie kończy się wraz wyrokiem sądu.
Zacznijmy jednak od początku. Profesjonalny pełnomocnik jakim jest adwokat, po przeanalizowaniu stosunku prawnego łączącego strony, doradza wytoczenie powództwa. Celem skierowania pozwu nie jest tylko uzyskanie wyroku korzystnego dla klienta, lecz przede wszystkim odzyskanie należności. Instytucją, która ma to ułatwić jest właśnie postępowanie zabezpieczające. W trakcie procesu powód może wystąpić do sądu o zabezpieczenie swojego roszczenia poprzez zajęcie majątku powoda, np.: zajęcie ruchomości, rachunku bankowego, ustanowienie hipoteki przymusowej. W praktyce sporadycznie zdarza się, aby powód, który nie jest reprezentowany przez adwokata, po pierwsze wiedział o istnieniu takiej instytucji, a po drugie potrafił samodzielnie z niej skorzystać. Powód bardzo często doskonale zna sytuację majątkową pozwanego. Wie, gdzie mieszka, jakim samochodem jeździ, gdzie ma rachunek bankowy, gdzie pracuje lub z kim handluje. Zadaniem adwokata jest zebranie tych informacji od klienta i złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia do sądu, a później do komornika. Właściwie i szybko przeprowadzone postępowanie zabezpieczające powoduje, że egzekucja jest niezwykle skuteczna.
W postępowaniu egzekucyjnym aktywność adwokata jest jeszcze bardziej wyraźna. Nie ogranicza się tylko do skierowania wniosku egzekucyjnego, lecz energicznego reagowania na zmieniające się okoliczności w toku całego postępowania. Działania są rozmaite w zależności od specyfiki każdej sprawy. Przede wszystkim adwokat powinien wytłumaczyć klientowi zależności zachodzące pomiędzy jego decyzjami a skutkami procesowymi. Najlepszym przykładem jest egzekucja z nieruchomości – należy podjąć decyzję, czy wysokość należności jest na tyle duża, aby opłacało się wszcząć egzekucję z tego składnika, tj. ponieść koszty wyceny nieruchomości, sprawdzić czy nieruchomość jest obciążona, a w efekcie – czy uda się zaspokoić roszczenie reprezentowanego wierzyciela, skierować wniosek o dokonanie opisu i oszacowania, a następnie wyznaczenie licytacji przedmiotowej nieruchomości. Czasem konieczne jest złożenie zarzutów do planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, aby w wyniku planu podziału klient nie otrzymał mniejszej należności, niż mu przysługuje.
Działania adwokata nie ograniczają się jedynie do przyspieszania egzekucji. Często jego zadaniem jest ochrona klienta przed jego własnymi nierozsądnymi działaniami. Jest to szczególnie widoczne w egzekucji alimentów – strony są tak zaangażowane emocjonalnie w prowadzony spór, że przestają racjonalnie myśleć. Bardzo często zdarza się zgłaszanie do egzekucji rat alimentacyjnych, które zostały już zapłacone. Takie działanie może narazić wierzyciela na odpowiedzialność za bezpodstawne wzbogacenie.
Podobnie wygląda sytuacja, gdy komornik dokona zajęcia przedmiotu należącego do osoby trzeciej, a ta osoba wezwie wierzyciela do zwolnienia tego przedmiotu od zajęcia pod rygorem wytoczenia wierzycielowi powództwa. W takiej sytuacji to właśnie adwokat powinien wytłumaczyć klientowi, jakie są szanse na wygranie procesu i ewentualnie doradzić podjęcie działań, które nie narażą klienta na dodatkowe, niepotrzebne koszty.
W trakcie mojej działalności zawodowej jako komornika sądowego przez cały czas widzę różnicę pomiędzy wnioskami i aktywnością wierzycieli reprezentowanych przez adwokatów oraz tych występujących samodzielnie. Osobiście odnoszę nieodparte wrażenie, że postępowania zabezpieczające i egzekucyjne zgłoszone przez profesjonalnych pełnomocników przebiegają znacznie sprawniej.
