• Przejdź do głównej nawigacji
  • Przejdź do treści
  • Przejdź do głównego paska bocznego
  • 2022
    • In Gremio 157
    • In Gremio 158
    • In Gremio 159
    • In Gremio 160
    • In Gremio 161
    • Wydanie specjalne
    • In Gremio 162
  • 2021
    • In Gremio 149
    • In Gremio 150
    • In Gremio 151
    • In Gremio 152
    • In Gremio 153
    • In Gremio 154
    • In Gremio 155
    • In Gremio 156
  • 2020
    • In Gremio 138
    • In Gremio 139
    • In Gremio 140
    • In Gremio 141
    • In Gremio 142
    • In Gremio 143
    • In Gremio 144
    • In Gremio 145
    • In Gremio 146
    • In Gremio 147
    • In Gremio 148
  • 2019
    • In Gremio 127
    • In Gremio 128
    • In Gremio 129
    • In Gremio 130
    • In Gremio 131
    • In Gremio 132
    • In Gremio 133
    • In Gremio 134
    • In Gremio 135
    • In Gremio 136
    • In Gremio 137
  • 2018
    • In Gremio 116
    • In Gremio 117
    • In Gremio 118
    • In Gremio 119
    • In Gremio 120
    • In Gremio 121
    • In Gremio 122
    • In Gremio 123
    • In Gremio 124
    • In Gremio 125
    • In Gremio 126
  • 2017
    • In Gremio 105
    • In Gremio 106
    • In Gremio 107
    • In Gremio 108
    • In Gremio 109
    • In Gremio 110
    • In Gremio 111
    • In Gremio 112
    • In Gremio 113
    • In Gremio 114
    • In Gremio 115
  • 2016
    • In Gremio 98-99
    • In Gremio 100
    • In Gremio 101
    • In Gremio 102
    • In Gremio 103
    • In Gremio 104
  • 2015
    • In Gremio 91-92
    • In Gremio 93
    • In Gremio 94-95
    • In Gremio 96
    • In Gremio 97
  • 2014
    • In Gremio 86
    • In Gremio 87
    • In Gremio 88-89
    • In Gremio 90
  • 2013
    • In Gremio 80
    • In Gremio 81
    • In Gremio 82-83
    • In Gremio 84
    • In Gremio 85
  • 2012
    • In Gremio 74
    • In Gremio 75
    • In Gremio 76
    • In Gremio 77
    • In Gremio 78
    • In Gremio 79
  • 2011
    • In Gremio 68
    • In Gremio 69
    • In Gremio 70
    • In Gremio 71
    • In Gremio 72
    • In Gremio 73
  • 2010
    • In Gremio 62
    • In Gremio 63
    • In Gremio 64
    • In Gremio 65
    • In Gremio 66
    • In Gremio 67
  • więcej…
    • 2009
      • In Gremio 56
      • In Gremio 57
      • In Gremio 58
      • In Gremio 59
      • In Gremio 60
      • In Gremio 61
    • 2008
      • In Gremio 45-46
      • In Gremio 47-48
      • In Gremio 49-50
      • In Gremio 51-52
      • In Gremio 53-54
      • In Gremio 55
    • 2007
      • In Gremio 33
      • In Gremio 34
      • In Gremio 35
      • In Gremio 36
      • In Gremio 37
      • In Gremio 38
      • In Gremio 39-40
      • In Gremio 41
      • In Gremio 42
      • In Gremio 43
      • In Gremio 44
    • 2006
      • In Gremio 21
      • In Gremio 22
      • In Gremio 23
      • In Gremio 24
      • In Gremio 25
      • In Gremio 26
      • In Gremio 27-28
      • In Gremio 29
      • In Gremio 30
      • In Gremio 31
      • In Gremio 32
    • 2005
      • In Gremio 9
      • In Gremio 10
      • In Gremio 11
      • In Gremio 12
      • In Gremio 13
      • In Gremio 14
      • In Gremio 15-16
      • In Gremio 17
      • In Gremio 18
      • In Gremio 19
      • In Gremio 20
    • 2004
      • In Gremio 1
      • In Gremio 2
      • In Gremio 3
      • In Gremio 4
      • In Gremio 5
      • In Gremio 6
      • In Gremio 7
      • In Gremio 8

In Gremio

łączy środowiska prawnicze

  • Start
  • Adwokaci
  • Radcowie prawni
  • Sędziowie
  • Prokuratorzy
  • Komornicy
  • Notariusze
  • Aplikanci

Zmiany, zmiany, zmiany

Dagmara Stech i Agata Urbanowska

Choć okres wakacji letnich jest tzw. sezonem ogórkowym to w ostatnich dniach Rządowe Centrum Legislacji opublikowało trzy ciekawe projekty nowelizacji ustaw, o których warto podyskutować. 

Szczególną uwagę skupić należy na proponowanych zmianach w kodeksie postępowania cywilnego. Warto już teraz uważnie się im przyjrzeć, gdyż w sposób istotny wpłyną na proces cywilny, a nie wszystkie – delikatnie rzecz ujmując – świadczą o racjonalizmie ustawodawcy. W projekcie przewidziano m.in. odsetki od przyznanego zwrotu kosztów procesu, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je ustalono, do dnia zapłaty. Jeżeli natomiast orzeczenie jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki te należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. Taka redakcja projektowanego przepisu pozwala zakładać, że odsetki nie będą należne przy kosztach przyznanych od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Uwypuklić i ocenić wyłącznie pozytywnie należy zmianę, polegającą na niedopuszczalności kolejnego wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego opartego na tych samych okolicznościach, co wniosek poprzednio oddalony. Zgodnie z założeniami – wniosek taki pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy kolejnych pism związanych z wniesieniem takiego wniosku. O pozostawieniu wniosku i pozostałych pism bez dalszych czynności zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego pisma. 

Kolejne ograniczenie „pieniactwa sądowego” znajduje wyraz w możliwości oddalenia powództwa na posiedzeniu niejawnym, jeżeli z treści pozwu, w świetle treści załączników i okoliczności wniesienia oraz faktów – wynika oczywista bezzasadność powództwa. W takim przypadku Sąd zobligowany będzie do sporządzenia uzasadnienia wyroku na piśmie z urzędu. Powinno ono zawierać jedynie wyjaśnienie, dlaczego powództwo zostało uznane za oczywiście bezzasadne.

Istotną zmianą w codziennym wykonywaniu obowiązków przez pełnomocników jest obowiązek niezwłocznego zawiadomienia przez ustanowionego z urzędu adwokata lub radcę prawnego pozostałych stron o swym ustanowieniu i wskazanie im swojego adresu do doręczeń. O ile zmiana ta pozostaje uzasadniona, gdy pozostałe strony reprezentowane są przez zawodowego pełnomocnika, o tyle zbędne wydaje się zawiadamianie stron działających samodzielnie, przy niezmienionych zasadach doręczeń. W praktyce istotny może być znowelizowany art. 162 k.p.c., zgodnie z którym zastrzeżenie można będzie zgłosić najpóźniej na kolejnym posiedzeniu, i to niezależnie od obecności na posiedzeniu, na którym doszło do naruszenia przepisów. 

Szereg kontrowersji budzi pomysł, zgodnie z którym zapoznanie się z pismem sądowym przez użytkownika Portalu Informacyjnego będzie równoznaczne z jego doręczeniem, o ile nastąpiło przed doręczeniem tego pisma w sposób przewidziany w art. 132 k.p.c. i następnych. W takim przypadku późniejsze doręczenie tego pisma stronie w sposób przewidziany w tych przepisach ma nie wywoływać żadnych skutków, które wiążą się z doręczeniem. System Portalu Informacyjnego generować ma elektroniczne potwierdzenie odbioru pisma, w którym zostaje wskazana chwila pobrania pisma przez uprawnionego użytkownika. Pismo uznane będzie za doręczone z tą chwilą. O ile każda próba cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości winna zasługiwać na aprobatę, o tyle wyżej wskazane rozwiązanie wydaje się ryzykowne i może zmienić niezwykle przydatne narzędzie jakim jest Portal Informacyjny w bezużyteczną aplikację. 

Pozytywnie jawi się projekt, mający na celu ochronę praw pozwanych i wyeliminowanie sytuacji, w której doręczenia następują na nieaktualny adres pozwanego, a o toczącym się postępowaniu dana osoba dowiaduje się na etapie egzekucji. Ustawodawca proponuje bowiem, aby w sytuacji, gdy pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego, wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma, to przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód ma na wykonanie zobowiązania dwa miesiące. Zastrzeżono ponadto, że komornik nie może odmówić wykonania doręczenia i może zlecić wykonanie doręczenia asesorowi komorniczemu oraz nadano im uprawnienie legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości.

Novum stanowi pomysł przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, które ma być wyznaczone co do zasady w terminie dwóch miesięcy od złożenia odpowiedzi na pozew, zaś jego celem jest wstępne odebranie stanowisk stron i przygotowanie planu rozprawy. Do udziału w posiedzeniu przygotowawczym obowiązane będą strony i ich pełnomocnicy. 

W myśl projektowanych zmian powrócić ma postępowanie odrębne w sprawach gospodarczych. W jego ramach pojawia się nowe ograniczenie dowodowe nazwane umową dowodową. Strony będą mogły się umówić na wyłączenie pewnego rodzaju dowodów, w szczególności z zeznań świadków lub z opinii biegłych, w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy. Umowa dowodowa będzie możliwa do zawarcia na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem. 

Finalnie zwrócenia uwagi wymaga, że wśród nowelizowanych przepisów o kosztach sądowych pojawiają się dwa rodzaje nowych opłat. Otóż przewidziano opłatę stałą w kwocie 100 złotych od jednej osoby, której wniosek dotyczy, od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony oraz opłatę stałą w kwocie 100 złotych od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem, zgłoszonego w terminie tygodnia od ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia. Pojawiają się głosy, że opłaty te ograniczą dostęp do sądu. Odmiennie ocenia się, że wyeliminują pieniactwo i przewlekanie postępowań. 

Kolejne projekty dotyczą zmian w zakresie aplikacji, a mianowicie utworzenie aplikacji uzupełniającej przy aplikacji prokuratorskiej i sędziowskiej oraz nowelizacja przepisów dotyczących aplikacji notarialnej. 

W zakresie tej drugiej nowelizacji, konieczność jej wprowadzenia pojawiła się w wyniku wydania orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2018 r., który to wskazał na niepewną sytuację osób, które złożyły egzamin notarialny z oceną pozytywną, jednakże w toku aplikacji nie zaliczyły wewnętrznego kolokwium, co skutkowało uniemożliwieniem wydania zaświadczenia o ukończeniu aplikacji. Brak zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej, jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wskazanego wyroku, uniemożliwia, w obecnym stanie prawnym, powołanie takich osób na stanowisko notariusza. W konsekwencji, mimo złożenia egzaminu wstępnego na aplikację notarialną, odbycia przewidzianego ustawą cyklu szkoleń i praktyk w czasie aplikacji, a następnie złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu notarialnego, osoby te mają w obecnym stanie prawnym zamkniętą drogę do zawodu notariusza. W projekcie ustawy znalazł się zapis w myśl którego wymóg odbycia aplikacji notarialnej nie dotyczy osób, które przed dniem wejścia w życie ustawy uzyskały pozytywną ocenę z egzaminu wstępnego na aplikację notarialną, zostały wpisane na listę aplikantów notarialnych, zostały dopuszczone do egzaminu notarialnego i uzyskały pozytywny wynik z tego egzaminu.

Utworzenie aplikacji uzupełniającej przy aplikacji prokuratorskiej i sędziowskiej ma natomiast na celu otwarcie tych zawodów dla osób, które w okresie pięciu lat przed dniem przeprowadzenia konkursu na aplikację uzupełniającą posiadają co najmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe w wymiarze sprawiedliwości na stanowisku referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora. Aplikacja ma trwać 18 miesięcy, a zatem o połowę krócej od dotychczasowych, zaś zajęcia będą realizowane w weekendy tak, by umożliwić aplikantom świadczenie pracy. Projekt ustawy zakłada nadto ograniczenie wiekowe przyjęcia na aplikacje, które będą wynosić trzydzieści pięć lat dla kandydatów na aplikacje sędziowską i prokuratorską oraz czterdzieści lat dla kandydatów na aplikacje sędziowską uzupełniającą i aplikację prokuratorską uzupełniającą. Czy można upatrywać się w tym projekcie dyskryminacji ze względu na wiek kandydatów? Wobec powyższego zgodnie z uzasadnieniem projektu zmiany mają na celu otwarcie zawodu, ale jak wynika z treści projektu jednocześnie zamknięcie zawodu dla osób które ukończyły 35 lub 40 lat. Aktualnie w zakresie zmian w aplikacjach zawodowych projekty zostały złożone i oczekują na pierwsze czytanie w Sejmie, ale w związku z tym, że są to projekty partii rządzącej istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że zostaną przyjęte i wprowadzone w życie. 

O ile zmiany w aplikacjach zawodowych co do zasady mogą być korzystne dla osób na nie aplikujących, o tyle zmiana procedury cywilnej, mająca na celu przyspieszenie rozpoznania sprawy, może pośrednio ograniczyć dostęp do sądu. Ryzykowne wydaje się uznanie pism za doręczone poprzez wyświetlenie w Portalu Informacyjnym przy powszechnej wiedzy praktyków co do błędów i usterek technicznych w funkcjonowaniu portalu (w tym m.in. wyświetlania dokumentów bez treści). Wbrew założeniom ustawodawcy – może to spowolnić, a nie przyspieszyć postępowania. 

Kategorie: In Gremio 122, Felieton

Dagmara Stech

adwokat

Agata Urbanowska

adwokat, redaktor naczelna In Gremio w latach 2018-2021

Zobacz najchętniej czytane działy:

  • Kryminalna historia Polski
  • Ślepym Okiem Temidy
  • Temat numeru

Pierwszy Sidebar

Informacje:

  • O In Gremio
  • Redakcja
  • Rada Programowa
  • Zasady współpracy
  • Reklama
  • Polityka prywatności
  • Regulaminy
  • Kontakt
© 2004–2023 In Gremio.