Źródłem finansowania działalności egzekucyjnej komornika są zarówno opłaty egzekucyjne, jak i zwrot wydatków gotówkowych. Istnieje zasadnicza różnica pomiędzy kosztami działalności egzekucyjnej komornika, skatalogowanymi w art. 34 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: Ustawa), a kosztami egzekucji.
Te pierwsze są bowiem kosztami własnymi całej działalności egzekucyjnej komornika, są istotne dla ustalenia jego dochodu. Nie mają również związku z daną sprawą egzekucyjną i jej stronami. Zgodnie z Ustawą są to: koszty osobowe i rzeczowe ponoszone w związku z prowadzoną działalnością egzekucyjną, koszty ochrony zajętego mienia i niezbędnej ochrony osobistej oraz ubezpieczenia mienia kancelarii i własnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, koszty przejazdów w miejscowości będącej siedzibą komornika, korespondencji, obrotu pieniężnego, przewozu drobnych ruchomości niewymagających transportu specjalistycznego, obowiązkowe opłaty na samorząd komorniczy ponoszone zgodnie z przepisami Ustawy, inne koszty niezbędne do wykonywania czynności egzekucyjnych oraz czynności przewidziane przepisami Ustawy, jeżeli nie są pokrywane w trybie określonym w art. 39 Ustawy. Wskazane powyżej koszty są pokrywane przez komornika z uzyskanych opłat egzekucyjnych.
Odrębną kategorię kosztów stanowią wydatki w toku egzekucji ujęte w sposób wyczerpujący w rozdziale 6 Ustawy. Są nimi: należności biegłych, koszty ogłoszeń w pismach, koszty transportu specjalistycznego, przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, przechowywania i ubezpieczania zajętych ruchomości, należności osób powołanych na podstawie odrębnych przepisów do udziału w czynnościach, koszty doręczenia środków pieniężnych przez pocztę lub przelewem bankowym, koszty uzyskiwania informacji
niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, koszty doręczenia korespondencji, za wyjątkiem kosztów doręczenia stronom zawiadomienia o wszczęciu egzekucji bądź postępowania zabezpieczającego oraz koszty dostępu do systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego.
Wydatki obejmują też koszty działania komornika, o których mowa w art. 8 ust. 11 Ustawy, a więc w razie podejmowania przez komornika, wybranego przez wierzyciela, czynności poza swoim rewirem komorniczym. Wydatki te obciążają wierzyciela niezależnie od przysługującego mu zwolnienia od kosztów sądowych. Nie wlicza się ich do kosztów egzekucji obciążających dłużnika.
Komornikowi przysługuje zwrot wydatków gotówkowych poniesionych w toku egzekucji w zakresie określonym Ustawą. Niewątpliwie zatem udział komornika w konkretnej sprawie może wiązać się z dodatkowymi kosztami i choć w większości obciążą one dłużnika, wierzyciel również powinien zdawać sobie sprawę z pewnych wydatków. Zgodnie z art. 8 ust. 11 Ustawy w sytuacji, gdy podejmowane są przez komornika, wybranego przez wierzyciela, czynności poza swoim rewirem komorniczym, wydatki obejmujące diety przysługujące osobom zatrudnionym w kancelarii komornika i uczestniczącym w tych czynnościach, koszty przejazdów i noclegów komornika i tych osób oraz koszty transportu specjalistycznego – obciążają wierzyciela, bez względu na zwolnienie go od kosztów sądowych. Na pokrycie wskazanych wydatków wierzyciel zostaje wezwany do wpłacenia zaliczki. Należy pamiętać, że nie stanowi ona dochodu komornika. Wszystkie wydatki powinny mieć swoje pokrycie w przebiegu postępowania, natomiast komornik jest zobowiązany do rozliczenia zaliczki w ciągu miesiąca od dnia poczynienia wydatków oraz zwrócenia jej niewykorzystanej części. Wierzyciel ma prawo wglądu do rozliczenia zaliczek, a także żądania informacji w tej sprawie.
Należy również zwrócić uwagę na to, że zgodnie z art. 40 Ustawy, komornik może żądać zaliczki od strony lub innego uczestnika postępowania, który wniósł o dokonanie czynności, uzależniając czynność od jej uiszczenia. Dokonanie czynności przez komornika może być uzależnione od uiszczenia zaliczki, ale nałożenie na stronę obowiązku jej zapłaty zależy tylko i wyłącznie od komornika.
Zgodnie z art. 42 ust. 2 Ustawy w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne okaże się w całości lub w części bezskuteczne, wydatki poniesione przez komornika, które nie zostały pokryte z wyegzekwowanej części świadczenia, obciążają wierzyciela. Użyte w przytoczonym przepisie określenie, że koszty bezskutecznej egzekucji obciążają wierzyciela jest dość niefortunne, albowiem zgodnie z generalną zasadą z art. 770 kpc, koszty postępowania egzekucyjnego obciążają dłużnika. Wierzyciel jest zobowiązany zwrócić komornikowi poniesione wydatki, ale obciążają one dłużnika, co znajduje odzwierciedlenie w adnotacji dokonywanej przez komornika na tytule wykonawczym, zwracanym wierzycielowi w przypadku bezskutecznej egzekucji. Zgodnie bowiem z art. 816 kpc, po ukończeniu postępowania egzekucyjnego należy na tytule wykonawczym zaznaczyć wynik egzekucji i tytuł zatrzymać w aktach, a jeżeli świadczenie objęte tytułem nie zostało zaspokojone całkowicie, tytuł zwrócić wierzycielowi.
