Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu Szczecińskiego postanawia o odroczeniu opiniowania kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie w okręgu szczecińskim do czasu zajęcia stanowiska przez TSUE co do pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Najwyższy w dniu 30 sierpnia 2018 r. (III PO 7/18) oraz Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 21 listopada 2018 r. (II GOK 2/18) dotyczących tego, czy aktualnie obowiązująca procedura powoływania sędziów jest zgodna z zasadami prawa unijnego, w tym równowagi instytucjonalnej oraz państwa prawa.
Uzasadnienie:
Zadaniem samorządu zawodowego, zgodnie z art. 17 Konstytucji RP, jest piecza nad należytym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Jesteśmy świadomi szczególnej odpowiedzialności, jaka ciąży na organach samorządu sędziowskiego, w związku z uczestnictwem w procedurze nominacyjnej sędziów, a to z uwagi na szczególną pozycję ustrojową sądownictwa i nieodwoływalność nominacji sędziowskich. Tym bardziej zatem wszelkie procedury nominacyjne sędziów muszą cieszyć się transparentnością i pełną zgodnością z przepisami prawa polskiego, jak i unijnego.
Nie możemy dopuścić do tego, by na skutek wadliwości procedur nominacyjnych doszło w przyszłości do podważenia ważności konkursów nominacyjnych, a co za tym idzie ważności wyroków i ich nieuznawania w Unii Europejskiej.
Dokonane w ostatnim czasie zmiany ustawowe, zwłaszcza w zakresie trybu powołania KRS, budzą poważne wątpliwości konstytucyjne, czego przejawem stały się pytania prejudycjalne. Mimo tych wątpliwości, dotychczas, opiniowaliśmy kandydatów i braliśmy udział w procedurze nominacyjnej zakładając dobrą wiarę i rzetelność innych organów w opiniowaniu. Niestety, dotychczasowy przebieg konkursów nominacyjnych wskazuje na całkowite pomijanie przez KRS, bez żadnego uzasadnienia, ocen wizytatorów, opinii kolegiów i zgromadzeń. Poparcie KRS, w sposób nietransparentny i niezrozumiały, uzyskują osoby o znikomym poparciu samorządu sędziowskiego, przy czym zdarza się, że będący członkami KRS-u lub powiązani z nimi rodzinnie. Zdarzyło się też, że takie poparcie uzyskały osoby bez wymaganego stażu albo z wyrokiem sądu dyscyplinarnego. Nadto dostrzec należy brak ujawnienia list poparcia członków KRS-u, uniemożliwiający w istocie złożenie wniosków o wyłączenie niektórych członków po myśli art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, jak również widoczny brak niezależności KRS od władzy wykonawczej, co jest przecież wymogiem konstytucyjnym.
Podkreślenia wymaga, że sama Krajowa Rada Sądownictwa wystąpiła z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją RP przepisów dotyczących sposobu powołania sędziów – członków Rady, ujawniając tym samym wątpliwości o charakterze konstytucyjnym. Efektem jednak takiego wystąpienia KRS może być przecież uznanie tych przepisów przez TK za niezgodne z obowiązującym porządkiem prawnym. Chyba, że jest to ze strony KRS działanie instrumentalne, polityczne. Warto przy tym jednak wskazać, iż poza orzeczeniem TK równie ważna jest, dla uznawania polskich orzeczeń na obszarze Unii Europejskiej, zgodność tych przepisów z traktatami unijnymi, a w tym zakresie kompetencje posiada wyłącznie TSUE.
Tożsame stanowisko co do czasowego nieopiniowania kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie podjęli: Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Gdańskiej z dnia 22 listopada 2018 r., Kolegium Sądu Apelacyjnego w Krakowie w dniu 26 listopada 2018 r., Zgromadzenie Ogólne Sędziów Okręgu Gorzowskiego w dniu 26 listopada 2018 r., Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Łódzkiej w dniu 3 grudnia 2018 r., Zgromadzenie Sędziów Apelacji Białostockiej w dniu 3 grudnia 2018 r., Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Apelacji Krakowskiej w dniu 7 grudniu 2018 r., Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu Gdańskiego w dniu 10 grudnia 2018 r.
Uchwałę w sprawie wstrzymania procedur konkursowych i nominacyjnych na wolne stanowiska sędziowskie podjął też Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” (uchwała z dnia 26 listopada 2018 r.).
Zdecydowanie negatywną ocenę działań KRS w zakresie konkursów na wolne stanowiska sędziowskie w Sądzie Najwyższym i sądach powszechnych zajęli sędziowie: Apelacji Szczecińskiej (uchwała z 5.10.2018), Apelacji Łódzkiej (uchwała z 22.10.2018), Okręgu Opolskiego (uchwała z 29.10.2018), Sądu Okręgowego w Świdnicy (uchwała z 9.11.2018), Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie (uchwała z 15.11.2018), Sądu Okręgowego w Rzeszowie (16.11.2018), Okręgu Krakowskiego (uchwała z 19.11.2018), Sądu Apelacyjnego w Lublinie (uchwała z 20.11.2018), Sądu Okręgowego w Poznaniu (uchwała z 27.11.2018), Sądu Okręgowego w Katowicach (uchwała z 29.11.2018), Sądu Okręgowego w Krośnie (uchwała z 30.11.2018), Sądu Okręgowego w Białymstoku (uchwała z 30.11.2018),
Podkreślenia wymaga, że nasza decyzja o czasowym odroczeniu opiniowania nie jest wymierzona przeciwko kandydatom a wręcz przeciwnie, podjęta jest w interesie tych kandydatów i w interesie publicznym. Skoro nieznane są zasady, jakimi kieruje się KRS w swoich wyborach, a dostrzegalna jest zależność tego organu od władzy wykonawczej to każdy konkurs obarczony jest ryzykiem podjęcia decyzji niemerytorycznej, a więc decyzji niezgodnej z interesem kandydatów. Nadto, zakwestionowanie w przyszłości procedur nominacyjnych przez TSUE doprowadziłoby do nieuznawania wyroków – w tym zakresie odmowa opiniowania podyktowana jest ochroną interesu publicznego.
Wszystko to przesądza, że naszym zdaniem konieczne jest wstrzymanie się od opiniowania do czasu rozstrzygnięć TSUE.
