Art. 168a KPK stanowi, że: Dowodu nie można uznać za niedopuszczalny wyłącznie na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego, chyba że dowód został uzyskany w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych, w wyniku: zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności.
Przepis ten wszedł w życie z dniem 15 kwietnia 2016 r. (Dz. U. 2016 r. poz. 437), a więc ma moc obowiązującą od tego dnia, co dowodzi, że obowiązuje prawie pięć lat. Do tego czasu było oczywistym, że podstawą ustaleń faktycznych nie może być dowód uzyskany na tej podstawie, że został on uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego. Co do tego była pełna zgodność, co nie może dziwić, gdy weźmie się pod uwagę nie tylko konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), a nadto, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP), ale i powszechny obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej (art. 83 Konstytucji RP). Do chwili obecnej, wg mojej wiedzy, nie doszło do rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny RP, czy przepis art. 168a KPK jest czy też nie jest niezgodny w przepisami Konstytucji RP, nie tylko tymi wskazanymi powyżej, ale i art. 45 Konstytucji RP (prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy), art. 32 Konstytucji RP (zasada równości obywateli wobec prawa i równości w prawie). Fakt ten, a mianowicie, brak rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny2, nakazuje, no właśnie, czy nakazuje stosowanie tego przepisu przez adresatów tego przepisu, w sytuacji, gdy zachodzi oczywista sprzeczność tego przepisu z powołanymi przepisami Konstytucji RP?
Oczywista sprzeczność, czyli jaka? Taka, która dla każdego, kto potrafi nie tylko czytać ze zrozumieniem dany tekst, ale gdy zestawi ten tekst z innym tekstem, dostrzeże, że oba teksty zawierają w sobie niedające się pogodzić w formule spójności tego samego przesłania, że jeden tekst stanowi jedno, a drugi wprowadza wyjątek od zasady. Co ważne, żaden ze wskazanych wyżej przepisów rangi Konstytucji RP nie zawiera zezwolenia dla ustawodawcy zwykłego do wprowadzania wyjątków od wyżej powołanych (ogólnie) zasad.
Przed sądami, które sprawują wymiar sprawiedliwości (art. 175 Konstytucji RP), mogą pojawiać się, i, co oczywiste, pojawiają się dylematy, czy stosować przepis art. 168a KPK, czy też mieć w poważaniu przepisy Konstytucji RP i orzekać na podstawie KPK? Gdy weźmie się pod uwagę przepis art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, który stanowi, że Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom, to przyjęcie, że w danej sprawie zachodzi możliwość sięgnięcia po dowód uzyskany z czynu zabronionego, powinien spowodować wystąpienie przez sąd do Trybunału Konstytucyjnego w trybie art. 193 Konstytucji RP z pytaniem prawnym co do zgodności aktu normatywnego, w tym przypadku, art. 168a KPK, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcia sprawy toczącej się przed sądem, przy czym, co ważne, wskazany przepis art. 193 Konstytucji RP stanowi o możliwości przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego, tym niemniej, w sytuacji, gdy dany sąd, sędzia, sędziowie orzekający w danej sprawie, podejmują wątpliwość co do zgodności danego aktu z Konstytucja RP, to owa możliwość ma wymiar obowiązku dla każdego, dla którego Konstytucja RP jest najwyższym prawem RP, o czym zresztą stanowi przepis art. 8 ust. 1 Konstytucji RP. A na czas udzielenia odpowiedzi na pytanie prawne, sąd, po myśli art. 22 § 1 KPK, zawiesi na czas rozpoznania pytania prawnego, postępowanie. Nam zaś jako obrońcom praw i wolności obywatelskich, pozostaje, gdyby sąd nie wystąpił z zapytaniem prawnym, złożenie, po uprawomocnieniu się orzeczenia, w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, skargi konstytucyjnej.
Budowanie ustaleń faktycznych na podstawie dowodu czy też dowodów uzyskanych z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, zawsze, jak już, powinno spotkać się ze sprzeciwem każdego, kto stosuje prawo i nie chce inkorporować do wyroku wydawanego w imieniu RP, bezprawia. Nieskazitelność charakteru sędziego, nieskazitelność, o której mowa w art. 61 § 1 pkt. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, wymaga, aby jego nieskazitelność, jego prawość współtworzyła nieskażony czynem zabronionym dowód współtworzący podstawę wyroku.
Co prawda, przepis art. 168a KPK zawiera ograniczenia dopuszczalności wykorzystywania dowodu uzyskanego za pomocą czynu zabronionego, o czym świadczy redakcja przepisu. Cieszyć może tylko to, że ustawodawca zwykły uznał, jak można sądzić za świętość, że dowód uzyskany w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych, w wyniku zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowi lub pozbawieniu wolności, jest niedopuszczalny. Z drugiej strony może martwić to, (?) że śmierć w drodze zabójstwa nie przyczynia się dowodowo do wydania sprawiedliwego (?) wyroku.
Wołczkowo, 7.3.2021 r.
