Rok 2018 jest szczególny dla samorządu adwokackiego, bowiem tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, jednym z pierwszych aktów prawnych wydanych przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego był dekret w przedmiocie statutu tymczasowego Palestry Państwa Polskiego. 

Regulacja weszła w życie w dniu 1 stycznia 1919 r., zaś pierwsze rady adwokackie w Warszawie i Lublinie oraz pierwszą Naczelną Radę Adwokacką wybrano w marcu i kwietniu 1919 r. Dekret z 1918 r. był nowoczesną regulacją z wieloma oryginalnymi, polskimi rozwiązaniami. Powoływał dwuszczeblowy samorząd adwokacki z izbami adwokackimi, mający stanowić podstawę dalszego rozwoju struktur adwokatury.

Jubileusz 100 – lecia Odrodzonej Adwokatury Polskiej oficjalnie rozpoczął się w Warszawie w dniu 12 stycznia br. podczas spotkania noworocznego Naczelnej Rady Adwokackiej. Obchody zakończy natomiast Gala Jubileuszu na Zamku Królewskim w Warszawie zaplanowana na dzień 23 listopada br.

Celebrowanie Jubileuszu będzie miało charakter centralny i lokalny. Wydarzenia oraz inicjatywy wpisujące się w Jubileusz zaplanowały poszczególne izby adwokackie. W Szczecinie szereg wydarzeń przeprowadzonych zostanie we współpracy z Filharmonią Szczecińską im. Mieczysława Karłowicza, w której w dniu 13 października br. odbędzie się Gala Jubileuszowa, a dodatkowo przewidziano tematyczną wystawę w Centrum Dialogu „Przełomy”. Na szczeblu ogólnopolskim zaplanowano dodatkowo m.in. konkurs dla uczniów szkół ponadpodstawowych na esej pt. Rola adwokatów w życiu społecznym czy współpracę przy organizacji festiwalu Watch Docs, którego celem jest promocja filmów na temat praw człowieka. Przed pokazem filmów festiwalowych ma nastąpić prezentacja krótkich spotów informujących o działalności adwokatury.

Obecnie najwięcej emocji w adwokackich, internetowych grupach dyskusyjnych budzi oficjalny logotyp Jubileuszu, krytykowany za zbyt jaskrawą i nieadekwatną formę, jak na ten rodzaj rocznicy. Jako że de gustibus non est disputandum, pozostawiamy tę kwestię do indywidualnej oceny, prezentując oficjalny logotyp na łamach In Gremio. Niezależnie od tego, jakie wrażenie estetyczne wywrze okolicznościowy znak graficzny, z pewnością warto rozpowszechniać go np. na papierze firmowym czy na prowadzonych stronach internetowych, tak aby stulecie zauważalne było na szeroką skalę i to nie tylko wśród osób „z zielonym żabotem”.

Jubileusze cechują się tym, że zawsze skłaniają do refleksji. Naczelna Rada Adwokacka przy okazji okrągłej rocznicy opublikowała historyczne opisy dziejów Adwokatury i przypomniała sylwetki zasłużonych adwokatów. Z kolei Komisja ds. Wizerunku Naczelnej Rady Adwokackiej regularnie publikuje relacje z wydarzeń i procesów istotnych dla adwokatury w społecznej świadomości.

Nas Jubileusz 100-lecia skłania do refleksji przyszłościowych, bo przy ogromnym szacunku dla burzliwych dziejów Palestry, przed adwokaturą kolejne lata – kto wie, czy nie bardziej burzliwe… Przy okazji swoich „urodzin” Palestra ma niebywałą szansę do dostrzegalnych wystąpień publicznych i aktywnego zafunkcjonowania w życiu społecznym i politycznym.

Życzyć sobie wypada, aby Jubileusz nie okazał się być świętem „od nas dla was”, lecz dobrym pretekstem do zaprezentowania, że adwokatura, choć stuletnia, nie jest poczciwą staruszką w koku, a raczej otwartą i żywiołową kobietą. Palestra, którą nam dane było poznać, nieco rozczarowuje, nie nadążając za tempem zmian życiowych, społecznych czy technologicznych. Archaicznie wypada chociażby zakaz reklamy, przy powszechnych publikacjach sponsorowanych, które sposobem działania zbliżone są do wręczenia ulotki reklamowej do rąk odbiorcy. Palestra powinna odpowiedzieć na zapotrzebowanie rynku na cyfrowe świadczenie usług, przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich standardów, w tym całkowitym respektowaniem tajemnicy adwokackiej. Oczywistym jest, że adwokatura nie miała szczególnego wpływu na otwarcie zawodów prawniczych, zaoferowane przez rząd. Ale powinno być przy tym oczywiste, że samorząd winien reagować na zmieniającą się rzeczywistość i tworzyć warunki do godnego świadczenia usług przez adwokatów i aplikantów.

Nie chcąc popadać w tym uroczystym okresie w posępny nastrój, z dumą podkreślić trzeba, że choć adwokatura skupia obecnie ok. 25.000 osób, to nadal udaje się (zasadniczo) utrzymać jej spójność. Cieszy również, że adwokatura dba o pozytywny odbiór społeczny adwokatów, który niestety w stosunkowo prosty sposób można zachwiać poprzez jednostkowe zachowania członków palestry.

Dalszych stu lat, Adwokaturo!

Przy sporządzeniu tekstu korzystano z opracowania opublikowanego na stronie http://www.adwokatura.pl/100-lat-adwokatury/ (dostęp 19.01.2018 r.), w tym publikacji adw. prof. UW dr hab. Adama Redzika.