W dniu 15 marca 2018 r. odbyła się druga edycja Dnia Edukacji Prawnej #DEP, organizowanego przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia i Fundację Edukacji Prawnej Iustitia. Podsumowując to wydarzenie należy podkreślić, iż udało się nam zaangażować w działania edukacyjne jeszcze większą ilość szkół niż w zeszłym roku. To jest nasz największy sukces, ponieważ niska świadomość prawna i brak wiedzy praktycznej, odnoszącej się do mechanizmów działania wymiaru sprawiedliwości to jedno z największych zagrożeń dla funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego.
Celem prowadzonych przez nas działań edukacyjnych jest m.in. przybliżenie młodym ludziom zawodu sędziego oraz pokazanie, z jakimi wyzwaniami należy się zmierzyć, podczas prowadzenia procesów. W ten sposób budujemy zaufanie do sądu jako instytucji. Chcielibyśmy, aby młodzież, która ma możliwość uczestniczenia w spotkaniach i zajęciach organizowanych przez sędziów – w przyszłości stawiała się w sądach jako strona postępowania czy świadek, bez obaw i z pełną świadomością swoich praw i obowiązków.
Doświadczenie dwóch ostatnich lat pokazuje, iż jedną z najbardziej atrakcyjnych form działań edukacyjnych są symulowane rozprawy z udziałem młodzieży. Żaden wykład czy prezentacja nie zastąpi możliwości ubrania sędziowskiej czy prokuratorskiej togi i odegrania spektaklu, zakończonego wydaniem orzeczenia, które następnie należy uzasadnić. To świetna zabawa zarówno dla uczniów, jak i dla sędziów.
Ważnym wydarzeniem tegorocznego Dnia Edukacji Prawnej były debaty oksfordzkie. Polegają one na prowadzeniu dyskusji nad konkretną tezą, uczestnicy są jej przeciwnikami lub zwolennikami, a przewodniczący debacie marszałek – czuwa nad czasem i kolejnością wypowiedzi. W Sądzie Okręgowym we Wrocławiu odbyła się debata nad tezą „Ta izba twierdzi, że w Polsce istnieje społeczeństwo obywatelskie”. Współorganizatorem debaty było Koło Naukowe Klubu Debat Oksfordzkich Uniwersytetu Wrocławskiego, a udział w niej wzięli uczniowie dwóch liceów ogólnokształcących we Wrocławiu. W Sądzie Okręgowym w Gdańsku zostały przeprowadzone debaty oksfordzkie m.in. na temat „Ta izba twierdzi, iż Polacy to antysemici, rasiści i nacjonaliści” oraz „Ta izba twierdzi, że Unia Europejska zmierza ku końcowi”.
Podobnie jak rok temu, Sąd Okręgowy w Gdańsku zorganizował Pomorski Tydzień Edukacji Prawnej, w ramach którego odbył się 3-etapowy Pomorski Turniej Wiedzy o Prawie dla młodzieży gimnazjalnej. Współorganizatorem konkursu był Pomorski Kurator Oświaty, zaś laureaci konkursu otrzymali punkty, które będą miały wpływ na proces rekrutacyjny do szkół średnich.
W tym roku, po raz pierwszy w organizację Dnia Edukacji Prawnej włączyli się sędziowie Sądu Najwyższego. Pracownicy sekcji prasowej oprowadzili prawie setkę uczniów po budynku Sądu i opowiedzieli o jego historii. Kolejnym punktem programu było spotkanie z Prezesem Izby Karnej SSN Stanisławem Zabłockim, podczas którego rozwinęła się ciekawa dyskusja dotycząca zagadnień teoretycznych (koncepcja winy w prawie karnym), jak i praktycznych. Tu padło m.in. pytanie o wysokość odszkodowania za niesłuszne skazanie i osiemnastoletni pobyt w zakładzie karnym. Następnie, niezwykle ciekawy wykład o historii sądownictwa w Polsce wygłosił SSN Jacek Gudowski, podczas którego młodzież mogła m.in. dowiedzieć się jakie zmiany zaszły w funkcjonowaniu sądownictwa po wejściu w życie Konstytucji Kwietniowej z 1935 roku. W Sądzie Najwyższym odbyło się również spotkanie z Bartoszem Pilitowskim – Prezesem Fundacji Court Watch Polska, która była jednym z partnerów Dnia Edukacji Prawnej. Uczestnicy spotkania mogli dowiedzieć się na czym polega działalność Fundacji oraz jak zostać jej wolontariuszem. Osoby związane z Fundacją Court Watch byli obecni również w innych sądach w całej Polsce, gdzie pomagali w organizacji symulowanych rozpraw sądowych i prezentowali grę edukacyjną „Prawopolis”.
Nasz kolejny partner Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska zaprezentował cykl artykułów „Bliżej prawa”, podejmujących tak istotne zagadnienia jak np. rekrutacja do przedszkoli, rozwód a prawo do dzieci czy spadki i darowizny. Wydawnictwo przygotowało również film pt. „Po co społeczeństwa tworzą prawo”, który jest zapisem autentycznej lekcji, przeprowadzonej w Zespole Szkół Nr 5 im. Jana Pawła II w Lublinie. Film może zostać wykorzystany przez szkoły, które nie mogły skorzystać z wizyt w sądach i jest świetnym materiałem dydaktycznym.
Stowarzyszenie i Fundacja podobnie jak w zeszłym roku ogłosiły ogólnopolski konkurs dla uczniów szkół średnich. W tym roku jest to konkurs fotograficzny na temat „Mój sąd w obiektywie”. Warunki konkursu i jego regulamin są dostępne na stronie internetowej pod adresem www.edukacja.iustitia.prawo.pl
Chciałabym podziękować wszystkim, którzy w tym roku zaangażowali się w organizację Dnia Edukacji Prawnej i wyrazić ubolewanie, iż ramy tego artykułu nie pozwalają wymienić wszystkich wydarzeń i sądów, w których zostały one przeprowadzone.
Szczególne podziękowania należą się dla Autora rysunku, który znalazł się na plakacie promującym Dzień Edukacji Prawnej, ukrywającego się pod pseudonimem Ślepym Okiem Temidy. Bez zaangażowania armii ludzi dobrej woli, zdecydowanych poświecić swój wolny czas, opisane wyżej wydarzenia, a także szereg innych – nie miałyby możliwości się odbyć.