W 2018 roku Finał Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego Aplikantów adwokackich im. Stanisława Mikke wygrał reprezentant Pomorskiej Izby Adwokackiej. W tym roku jednak Gdańsk musiał sprostać nie lada wyzwaniu, bowiem Izba była zobligowana zorganizować nie tylko następny finał tego konkursu, ale również Konferencję Kierowników Szkolenia Aplikantów Adwokackich oraz Forum Aplikantów Adwokackich. W związku z tym w dniach 10 – 12 października 2019 r. Gdańsk bez wątpienia zdominowały wydarzenia związane z najmłodszymi członkami samorządu adwokackiego. Jako aplikant trzeciego roku miałam zaszczyt reprezentować na tych wydarzeniach Koleżanki i Kolegów ze Szczecińskiej Izby.
W trakcie Konferencji Kierowników Szkolenia aplikanci z Gdańska zorganizowali dla gości wycieczkę do Europejskiego Centrum Solidarności – niewątpliwej wizytówki Trójmiasta. Celem stworzenia tej niezwykłej instytucji była chęć zapewnienia, aby Solidarność była źródłem inspiracji i nadziei dla tych, którzy nie żyją w społeczeństwach otwartych i demokratycznych.O tym, że każdy powinien odwiedzić to miejsce świadczy chociażby uzyskanie przez ECS Nagrody Muzealnej Rady Europy w 2016 r. Nigdy, w ciągu 40–letniej historii, tej nagrody nie otrzymała placówka z Polski.
Duża frekwencja aplikantów adwokackich pozwoliła na bardzo owocną dyskusję podczas zorganizowanego po raz pierwszy w Polsce Forum Aplikantów Adwokackich. Wydarzenie rozpoczęło się od wystąpienia adw. Andrzeja Zwary – Prezesa Ośrodka Badawczego Adwokatury, który przedstawił bieżące zagadnienia związane z funkcjonowaniem Ośrodka Badawczego Adwokatury. Ośrodek koordynuje publikację serii książek dotyczących filozofii prawa, pisanych w sposób przystępny i pozbawiony naukowego żargonu. Pan Mecenas zachęcał tym samym uczestników do korzystania z owoców pracy Ośrodka, nie tylko w zakresie przygotowania do egzaminu zawodowego.
Pierwszym panelem Forum było zagadnienie postępowania mediacyjnego. Adwokat Agnieszka Zemke-Górecka – Prezes Centrum Mediacyjnego przy Naczelnej Radzie Adwokackiej zaproponowała oryginalny sposób przestawienia specyfiki mediacji. Wraz z aplikantami adwokackimi reprezentującymi izby z całej Polski przygotowała inscenizację postępowania mediacyjnego, w której strony sporu wraz z pełnomocnikami doszły do porozumienia właśnie dzięki profesjonalnie przeprowadzonej mediacji. W sposób bardzo interesujący zostały przedstawione podstawowe zasady mediacji, a przede wszystkim zalety takiego typu rozwiązywania sporów.
Drugą część Forum Aplikantów stanowił panel związany z wizerunkiem adwokata przygotowany przez adw. Przemysława Rosati, członka NRA, oczywiście przy udziale aplikantów, którzy mobilizowali obecnych do żywej dyskusji na temat problemów związanych z tym zagadnieniem. Wspólnie udało nam się ustalić cechy adwokata idealnego – pełnomocnika profesjonalnego, solidnego, dyspozycyjnego, reprezentującego wysoką kulturę osobistą, z bogatym doświadczeniem, który jest niezależny, odważny, a jednocześnie dyskretny. Nie jest jednak możliwe stworzenie modelu adwokata idealnego (na wzór człowieka idealnego – człowieka witruwiańskiego), który będzie ponadczasowym źródłem inspiracji i wzorem do naśladowania, bowiem dobry adwokat powinien waśnie dostosowywać się na bieżąco do zmieniającego się tak szybko świata.
Zaprezentowane zostały wyniki sondy ulicznej, w której młodzi ludzie wskazywali, jak postrzegają współcześnie adwokatów. Niestety wnioski nie były zadowalające – adwokat to nie jest już zawód cieszący się dobrą opinią i zaufaniem społeczeństwa. Jednocześnie statystyki pokazują, że dla klientów nie ma znaczenia, czy adwokat posiada stronę internetową, najważniejsza przy wyborze pełnomocnika jest opinia innych osób z różnych środowisk. Również płeć adwokata nie ma znaczenia. Co trzeci respondent uważa, że młody adwokat będzie bardziej zaangażowany w prowadzenie sprawy i wybierze go chętniej, niż adwokata z większym doświadczeniem zawodowym i życiowym.
Dyskusja doprowadziła do wniosku, że media kreują w Polsce adwokata na styl prawnika amerykańskiego, tzn. „adwokata – detektywa”, który nie tylko będzie reprezentował klienta w sądach, ale także będzie m.in. samodzielnie dostarczał dowody potwierdzające stanowisko mandanta. W świetle specyfiki pracy adwokata w Polsce, jak również mając na względzie polski system prawny, brak czasu i środków, nie jest jednak możliwe takie funkcjonowanie członków naszego samorządu. Pozostaje jednak pytanie, czy potencjalni klienci nie będą takiego właśnie zachowania oczekiwali od swojego pełnomocnika, który niczym adwokat z serialu Prawo Agaty będzie szukał na własną rękę świadków wyręczając organy ściągania, działając na granicy zasad etyki i godności zawodu.
Kolejnym zagadnieniem, które wywołało najbardziej zaciętą dyskusję, nie tylko wśród aplikantów, ale również adwokatów biorących udział w Forum Aplikantów, była próba odpowiedzi na pytanie, czy adwokat może być rzecznikiem prasowym swojego klienta. Istnieje bowiem cienka granica pomiędzy tym, co pełnomocnik może powiedzieć, a tym jakich kwestii nie powinien poruszać. Należy się zawsze zastanowić, czy takie wystąpienie przed mediami pomoże, czy też zaszkodzi w sprawie klienta. W tym zakresie zdania były dość podzielone. Jedna grupa uczestników uważała, że udzielając wywiadu adwokat nie powinien krytycznie komentować wyroku, pozostawiając te kwestie do rozstrzygnięcia sądowi wyższej instancji sporządzając środek odwoławczy. Adwokat, jak to wynika z treści pełnomocnictwa, czy upoważnienia do obrony ma obowiązek reprezentować klienta w sądzie, jego umocowanie nie rozciąga się jednak na wykonywanie obowiązków managera czy PR-owca. Inni wskazywali, że skoro media są czwartą władzą, to czy nie powinniśmy, jako osoby reprezentujące interes klienta, szukać sprzymierzeńców w społeczeństwie, bronić wszelkimi możliwymi sposobami? Nierzadko zdarza się, szczególnie w sprawach karnych, że media mimo toczącego się jeszcze postępowania wydają wyrok. Prokuratorzy, w ramach dostępu społeczeństwa do informacji publicznej ujawniają informacje dotyczące prowadzonej sprawy, ferując nierzadko wyroki. Adwokat w takiej sytuacji nie powinien milczeć, a niejako bronić klienta już na tym etapie, pamiętając jednak o zachowaniu tajemnicy adwokackiej.
Tego ostatniego zagadnienia dotyczył ostatni panel organizowany przez aplikantów adwokackich pod czujnym okiem adw. Bartosza Grohmana, członka NRA. Oprócz zaprezentowania w sposób bardzo interesujący czym jest tajemnica adwokacka i czym różni się od tajemnicy obrończej, aplikanci przygotowali zestawienie przepisów prawa i orzecznictwa związanego ze sprawami karnymi i cywilnymi. Co najbardziej interesujące, pokusili się również o przedstawienie przykładów, kiedy to adwokat musiał sprostać problemowi wezwania w charakterze świadka do przedstawienia okoliczności objętych tajemnicą zawodową. Tutaj bardzo duże znaczenie ma rola organów samorządowych, które są zobligowane wesprzeć członka samorządu, również poprzez wysłanie swojego przedstawiciela do udziału w takich czynnościach. Członkowie Naczelnej Rady Adwokackiej, jak również przedstawiciele poszczególnych Okręgowych Rad Adwokackich zachęcali aplikantów do instruowania kolegów o konieczności informowania organów samorządowych w przypadku zaistnienia tego typu problemu. W ostatnich latach niebezpiecznie wzrasta liczba takich zgłoszeń. Tajemnica adwokacka obok niezależności i uczciwości jest podstawą funkcjonowania zawodu adwokata i obowiązek zachowania jej powinien zawsze przyświecać zarówno aplikantowi, jak i adwokatowi przy wykonywaniu tego zawodu. Rolą samorządu jest również kontakt z adwokatem w celu zapewnienia mu wsparcia nie tylko materialnego, ale i psychicznego.
Zwieńczeniem wydarzeń w Gdańsku był Finał Konkursu Krasomówczego Aplikantów Adwokackich im. adw. Stanisława Mikke. Pomorska Izba Adwokacka zorganizowała konkurs w niezwykłym miejscu – w Dworze Artusa zlokalizowanym na gdańskiej starówce. Atmosfera miejsca niewątpliwie sprzyjała uczestnikom, bowiem zarówno wśród publiczności, jak i w opinii jury, poziom przygotowania aplikantów adwokackich w tym roku był niezwykle wysoki. W skład jury wchodzili: adw. Jerzy Glanc, wiceprezes NRA (przewodniczący), aktor gdańskiego Teatru Wybrzeże, Mirosław Baka, adw. Joanna Kaczorowska, wicedziekan ORA w Płocku, adw. Dariusz Strzelecki, dziekan ORA w Gdańsku, adw. Jerzy Zięba, dziekan ORA w Kielcach oraz reprezentant Szczecińskiej Izby Adwokackiej, adw. Marek Mikołajczyk, członek NRA. Swoje mowy końcowe zaprezentowało dwunastu aplikantów adwokackich z całej Polski. Tematem wystąpień były rozlosowane kazusy cywilne i karne, przekazane uczestnikom z dwutygodniowym wyprzedzeniem. W drodze losowania ustalono również kolejność w jakiej aplikanci prezentowali swoje umiejętności, a także poszczególne role procesowe. Przewidziany czas wystąpienia wynosił dwadzieścia minut, a każdemu aplikantowi przysługiwało prawo do jednorazowej repliki.
Pierwsze miejsce zajął reprezentujący Warszawską Izbę Adwokacką, apl. adw. Bartłomiej Walczak. Drugie miejsce apl. adw. Andrzej Girdwoyń, również reprezentant z Warszawy. Trzecie miejsce natomiast przypadło apl. adw. Dorocie Dudek – przedstawicielce Izby Adwokackiej w Lublinie, która otrzymała również szczególną nagrodę – Nagrodę Publiczności, jak również nagrodę rzecznika Dyscyplinarnego adwokatury, adw. Ewy Krasowskiej. Wyróżnienie z rąk żony zmarłego adw. Stanisława Mikke, Pani Bożeny Mikke otrzymał apl adw. Marcin Bonew (Izba Adwokacka w Koszalinie).
Zarówno nad przebiegiem Forum Aplikantów, jak i Finałem Konkursu Krasomówczego czuwał adw. Marcin Derlacz, kierownik Szkolenia Aplikantów Adwokackich Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku.
Podsumowując należy stwierdzić, że przed Warszawską Izbą Adwokacką w przyszłym roku niełatwe zadanie, bowiem Trójmiasto zorganizowało wszystkie wydarzenia na bardzo wysokim poziomie. Możliwość wymiany doświadczeń i spostrzeżeń związanych z wykonywaniem zawodu adwokata i funkcjonowania samorządu, zarówno pomiędzy aplikantami, jak również pomiędzy środowiskiem aplikantów, adwokatów i członków organów samorządowych jest niezwykle potrzebne. Niewątpliwie, jako aplikant ostatniego roku, będę namawiać Kolegów i Koleżanki z grona szczecińskich aplikantów do udziału w takich wydarzeniach.
