5 kwietnia 2018 roku, Samorząd Studencki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, w ramach projektu Odcienie Sprawiedliwości zorganizował wykład prof. Ewy Łętowskiej, którego tematem była teza, a w gruncie rzeczy pytanie o zmierzch liberalnego państwa prawa w Polsce.
Pani Profesor Ewy Łętowskiej nie trzeba nikomu przedstawiać, ponieważ powszechnie znana jest ze swojej działalności m.in. jako pierwszy w historii Polski Rzecznik Praw Obywatelskich, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego czy Trybunału Konstytucyjnego, a także jako członek Polskiej Akademii Nauk czy Komitetu Helsińskiego w Polsce.
Przyjazd prof. Ewy Łętowskiej był wydarzeniem niezwykle prestiżowym dla całej uczelni. Wykład cieszył się niespotykanym zainteresowaniem nie tylko studentów prawa, pracowników naukowych czy przedstawicieli zawodów prawniczych, ale także mieszkańców Szczecina.
Pani Profesor podczas wykładu poruszyła kwestię bardzo aktualną, jednakże, we właściwym sobie stylu, postanowiła przedstawić problem w ujęciu uniwersalnym, odnoszącym się zarówno do początków polskiej drogi do demokracji, jak i do możliwych wariantów na przyszłość.
Jak mówiła prof. Ewa Łętowska – spotkanie było próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego w Polsce nie udało się w trwalszy sposób zaszczepić państwa prawa i jego standardów? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, jednakże w opinii Pani Profesor obecna sytuacja ustrojowa jest konsekwencją tego, że dotychczas nie udało się przekonać żadnej znaczącej siły społecznej o konieczności pracy nad kulturą prawną, kształtowaną na przykładach, rzeźbioną w umysłach i sercach elit politycznych i zwykłych ludzi.
Prof. Ewa Łętowska skierowała uwagę słuchaczy wykładu na brzmienie art. 2 Konstytucji RP, wyrażającego jedną z najważniejszych zasad ustrojowych, tj. zasadę demokratycznego państwa prawnego. Jak podkreślała, należy tę zasadę odczytywać w powiązaniu z jej drugim elementem, traktującym o urzeczywistnianiu sprawiedliwości społecznej. Umniejszenie roli tego drugiego elementu przez poprzednie ekipy rządzące, doprowadziło do sytuacji, w której demontaż filarów państwa prawa, nie znajduje szerokiego oporu społecznego.
Puentą wykładu było ostrzeżenie, że jeżeli pogwałci się reguły uczciwej gry, to otwiera się prosta droga do demokracji oktrojowanej, czyli takiej, gdzie w systemie prawa przestają się liczyć dotychczasowe zasady, a o prawach obywatela decyduje w indywidualnym wypadku nie prawo i jego zastosowanie przez sąd, ale poglądy i decyzja osoby, która aktualnie sprawuje władzę na danym szczeblu.
Wysłuchanie wykładu Pani Profesor Ewy Łętowskiej pozwoliło uczestnikom spojrzeć na system prawny poprzez pryzmat jego zasad i aksjologii, a zarazem pozwoliło przeanalizować bieżącą sytuację polityczną czy ustrojową w kontekście znacznie szerszym niż tym obecnym powszechnie w dyskursie medialnym, bo ujmowanym w całokształt transformacji polskiego ustroju po 1989 roku.
Cykl seminariów Odcienie Sprawiedliwości organizowanych przez Samorząd Studencki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego jest jednym z naszych sztandarowych projektów, w którym zapraszamy do wygłoszenia wykładu znane osobistości ze świata prawa i polityki, pokazując różne sposoby postrzegania prawa i innych z nim związanych zagadnień.
W poprzednich edycjach Odcieni Sprawiedliwości gościliśmy na Uniwersytecie Szczecińskim m.in. Prezesa Najwyżej Izby Kontroli Krzysztofa Kwiatkowskiego, sędzię Trybunału Konstytucyjnego prof. zw. dr hab. Sławomirę Wronkowską – Jaśkiewicz, byłego wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego prof. dra hab. Stanisława Biernata oraz byłego Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego.
Jesteśmy wdzięczni Uniwersytetowi Szczecińskiemu oraz Wydziałowi Prawa i Administracji za wsparcie przy organizacji tego projektu. Chcemy także wyrazić wdzięczność dla całego szczecińskiego środowiska prawniczego za zainteresowanie organizowanym przez nas wykładem. Była to doskonała okazja do zintegrowania się studentów prawa oraz pracowników naukowych naszego wydziału z przedstawicielami zawodów prawniczych. Mamy nadzieję, że w przyszłości będzie więcej ku temu okazji.