W dniach 20-23 marca 2018 r. przeprowadzono egzamin adwokacki, który odbył się przed 35 komisjami egzaminacyjnymi w 13 miastach w Polsce – Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu.
Frekwencja na egzaminie była bardzo wysoka. Według danych opublikowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości do egzaminu adwokackiego przystąpiło 2.181 zdających, co stanowi 98,3% spośród 2.219 dopuszczonych osób. W naszej Izbie do egzaminu przystąpiło 57 osób.
W Szczecinie, ten jakże ważny egzamin, odbył się w jednym z pomieszczeń kompleksu widowiskowo-sportowego Netto Arena. Sala egzaminacyjna została należycie przygotowana – każdy ze zdających posiadał osobne stanowisko pracy z dostępem do źródła energii – tak by możliwe było rozwiązywanie zadań przy użyciu komputerów. Nadto, w sali znajdowało się kilka stanowisk z dostępem do programów prawniczych, z których zdający mogli korzystać w czasie trwania egzaminu. W praktyce, to ostatnie udogodnienie, okazało się najbardziej przydatne podczas rozwiązywania zadania z prawa administracyjnego, z uwagi na konieczność wyszukania odpowiednich zagadnień prawa materialnego. W pozostałym zakresie bowiem, przeważająca część zdających, posiadała własne pomoce naukowe w postaci aktów prawnych, komentarzy i orzecznictwa.
Każdego dnia egzaminu o godz. 9.15 rozpoczynała się rejestracja zdających, losowano numery stanowisk, a następnie egzaminowani przystępowali do rozpakowywania przyniesionych przez siebie licznych aktów prawnych, komentarzy i orzecznictwa. Z uwagi na obszerność zgromadzonych materiałów, większość osób na egzamin przybyła z elegancką torbą podróżną na kółkach, co wielokrotnie wywoływało uśmiech na twarzy, a także nerwowe spojrzenia innych zdających obawiających się, że ich torba jest mniejsza niż pozostałych kolegów. Jedno jest pewne – każdy z nas miał nadbagaż.
Po dopełnieniu wszelkich formalności następowało rozdawanie zapieczętowanych kopert, a po ich otrzymaniu, a przed możliwością ich otworzenia – każdy ze zdających poprzez „ważenie” badał obszerność przygotowanych akt, co dodatkowo potęgowało poziom stresu.
Pierwszego dnia egzaminowani rozwiązywali zadanie z zakresu prawa karnego. Zdający mieli do napisania apelację. Przygotowany stan faktyczny obejmował trzy przestępstwa: przywłaszczenie mienia, oszustwo oraz posiadanie narkotyków. Tegoroczną nowością było pojawienie się na egzaminie zagadnienia z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Zdający mieli sześć godzin na rozwiązanie zadania, tj. zapoznanie się z aktami i znalezienie rozwiązania polegającego na przygotowaniu modelowej apelacji. Wprawdzie wydawać by się mogło, że sześć godzin to dużo czasu, jednak znaczna większość zdających nie opuszczała sali przed końcem jego upływu.
Największe obawy budził drugi dzień maratonu egzaminacyjnego i zadanie z zakresu prawa cywilnego. W tym roku stan faktyczny dotyczył dziecka, które uległo wypadkowi podczas imprezy rodzinnej. Małoletni został wyrzucony przez okno przez swoją chorą ciotkę. Dziecko przeżyło upadek, doznało jednak poważnych urazów. W aktach znalazła się także informacja, iż w postępowaniu karnym sprawczyni wypadku została uznana za niepoczytalną – powołany biegły zdiagnozował u niej chorobę psychiczną. Matka dziecka wytoczyła jednak powództwo w imieniu dziecka i swoim o odszkodowanie oraz zadośćuczynienie. Sąd pierwszej instancji zasądził jedynie 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Jako podstawę rozstrzygnięcia przyjęto art. 5 Kodeksu cywilnego, w pozostałym zaś zakresie powództwo zostało oddalone. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że skoro sprawczyni była niepoczytalna to odpowiedzialność deliktowa nie może istnieć. Także i w tym przypadku prawidłowe rozwiązanie kazusu polegało na przygotowaniu apelacji.
Trzeciego dnia egzaminu adwokackiego zdający mieli sporządzić umowę sprzedaży samochodów ciężarowych. Stronami umowy były dwie spółki: komandytowa i jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Jednym z podstawowych problemów występujących w zadaniu okazało się prawidłowe skonstruowanie komparycji umowy, a w szczególności reprezentacji kupującego. Istotne było również właściwe wskazanie essentialia negotii dla tego typu kontraktu oraz wypełnienie założeń wskazanych w treści zadania przy uwzględnieniu właściwego zabezpieczenia interesów klienta.
Czwarty, najbardziej wyczerpujący dzień egzaminu, obejmował dwa zadania – kazus z prawa administracyjnego oraz z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki. Trzeba przyznać, że 23 marca br. na twarzach zdających nietrudno było już zauważyć oznaki wyczerpania organizmu spowodowanego przewlekłym stresem i koniecznością ciągłego wytężania umysłu do granic jego możliwości. Przed egzaminem, wśród lwiej części zdających, zadanie z zakresu etyki uchodziło za najłatwiejsze. W praktyce okazało się jednak, patrząc przez pryzmat wyników egzaminu, że również i ta część sprawiła niektórym nie lada trudność. Mimo wszystko, dla większości aplikantów uczęszczających regularnie na zajęcia szkoleniowe, stan faktyczny był wręcz naszpikowany widocznymi już na pierwszy rzut oka deliktami dyscyplinarnymi. Generalnie rzecz biorąc, istotą zadania były zagadnienia związane ze sposobem prowadzenia działalności adwokackiej, tajemnicą adwokacką oraz obroną współoskarżonych w sytuacji konfliktu interesów. Nie zabrakło również kwestii związanych ze stosunkiem adwokata do kolegów oraz organów wymiaru sprawiedliwości.
Część administracyjna wbrew wszechobecnym plotkom i oczekiwaniom opartym na tzw. „wróżeniu z fusów” nie okazała się zaskoczeniem, gdyż zdający ponownie musieli zmierzyć się ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Przedmiotem zaskarżenia była decyzja Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego utrzymująca w mocy decyzję organu pierwszej instancji o umorzeniu postępowania. Brak wyciągu z przepisów prawa materialnego sprawił, że pomoc w postaci stanowisk komputerowych z programem prawniczym okazała się nieoceniona. Z uwagi na fakt, iż większość zdających zdecydowała się zmierzyć w pierwszej kolejności z zadaniem z zakresu prawa administracyjnego, największe oblężenie stanowisk komputerowych zaobserwować było można w pierwszych godzinach ostatniego dnia egzaminu.
Oczekiwanie na wyniki okazało się równie ciężkim wyzwaniem, co sam przebieg egzaminu. Oczywistą i powtarzaną przez kolejne roczniki młodych adwokatów radą jest unikanie roztrząsania właściwego sposobu rozwiązania zadań i podejmowania się wewnętrznej oceny oddanej właśnie pracy egzaminacyjnej. Wydaje się, że owa „mądrość” jest jak najbardziej słuszna, a weryfikację naszej wiedzy i umiejętności warto pozostawić egzaminatorom. W międzyczasie, na stronie ministerstwa sprawiedliwości pojawiły się tzw. opisy istotnych zagadnień dotyczące poszczególnych części egzaminu. Jak jednak pokazuje doświadczenie z poprzednich lat, do rozwiązań tych należy podchodzić z dużą dozą ostrożności, gdyż w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych nie są one wiążące dla egzaminatorów, którzy wyrażać mogą poglądy odmienne od tych, zaprezentowanych przez autorów zadań egzaminacyjnych.
Po przeszło trzytygodniowym wyczekiwaniu, 17 kwietnia br. odbyło się posiedzenie Komisji Egzaminacyjnej naszej Izby, podczas którego ustalono wyniki egzaminu adwokackiego w 2018 roku. Wyniki opublikowano tego samego dnia na stronie internetowej w godzinach wieczornych. Spośród 57 zdających pozytywne oceny uzyskało 47 osób, z czego spośród aplikantów naszej izby jedynie 4 osoby otrzymały ocenę negatywną. Wynik naszych aplikantów uznać należy zatem za jeden z lepszych w Polsce, co świadczy o rzetelnym przygotowaniu się zdających do tego egzaminu.
Według informacji ministerstwa sprawiedliwości, w tym roku egzamin adwokacki z pozytywnym wynikiem ukończyły 1.822 osoby, co stanowi 84% z 2.177 osób, które przystąpiły do egzaminu. Na egzaminie adwokackim najtrudniejsze okazało się zadanie z zakresu prawa cywilnego (165 ocen niedostatecznych, tj. ok. 34% wszystkich ocen niedostatecznych), a następnie z prawa karnego (122 oceny niedostateczne – ok. 25%) i prawa gospodarczego (111 ocen niedostatecznych – ok. 23%). Zdający najlepiej poradzili sobie z rozwiązaniem zadania z zakresu prawa administracyjnego (67 ocen niedostatecznych – ok. 14%) i z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki (25 ocen niedostatecznych – ok. 5%).
Egzamin adwokacki już za nami. Wszystkim, którzy go złożyli z wynikiem pozytywnym składamy gratulacje. Lata Waszej ciężkiej, rzetelnej nauki i pracy zaowocowały uzyskaniem tytułu zawodowego. Słowa uznania należą się jednak także osobom, którym w tym roku egzamin z różnych powodów sprawił trudność. Pamiętajcie, że przeszliście długą drogę, by znaleźć się w tym miejscu, w którym obecnie jesteście, a do założenia togi z zielonym żabotem niewiele Wam brakuje. Dlatego życzymy Wam siły i wytrwałości w dążeniu do celu.