• Przejdź do głównej nawigacji
  • Przejdź do treści
  • Przejdź do głównego paska bocznego

In Gremio

łączy środowiska prawnicze

  • 2023
    • In Gremio 163
    • In Gremio 164
  • 2022
    • In Gremio 157
    • In Gremio 158
    • In Gremio 159
    • In Gremio 160
    • In Gremio 161
    • Wydanie specjalne
    • In Gremio 162
  • 2021
    • In Gremio 149
    • In Gremio 150
    • In Gremio 151
    • In Gremio 152
    • In Gremio 153
    • In Gremio 154
    • In Gremio 155
    • In Gremio 156
  • 2020
    • In Gremio 138
    • In Gremio 139
    • In Gremio 140
    • In Gremio 141
    • In Gremio 142
    • In Gremio 143
    • In Gremio 144
    • In Gremio 145
    • In Gremio 146
    • In Gremio 147
    • In Gremio 148
  • 2019
    • In Gremio 127
    • In Gremio 128
    • In Gremio 129
    • In Gremio 130
    • In Gremio 131
    • In Gremio 132
    • In Gremio 133
    • In Gremio 134
    • In Gremio 135
    • In Gremio 136
    • In Gremio 137
  • 2018
    • In Gremio 116
    • In Gremio 117
    • In Gremio 118
    • In Gremio 119
    • In Gremio 120
    • In Gremio 121
    • In Gremio 122
    • In Gremio 123
    • In Gremio 124
    • In Gremio 125
    • In Gremio 126
  • 2017
    • In Gremio 105
    • In Gremio 106
    • In Gremio 107
    • In Gremio 108
    • In Gremio 109
    • In Gremio 110
    • In Gremio 111
    • In Gremio 112
    • In Gremio 113
    • In Gremio 114
    • In Gremio 115
  • 2016
    • In Gremio 98-99
    • In Gremio 100
    • In Gremio 101
    • In Gremio 102
    • In Gremio 103
    • In Gremio 104
  • 2015
    • In Gremio 91-92
    • In Gremio 93
    • In Gremio 94-95
    • In Gremio 96
    • In Gremio 97
  • 2014
    • In Gremio 86
    • In Gremio 87
    • In Gremio 88-89
    • In Gremio 90
  • 2013
    • In Gremio 80
    • In Gremio 81
    • In Gremio 82-83
    • In Gremio 84
    • In Gremio 85
  • 2012
    • In Gremio 74
    • In Gremio 75
    • In Gremio 76
    • In Gremio 77
    • In Gremio 78
    • In Gremio 79
  • więcej…
    • 2011
      • In Gremio 68
      • In Gremio 69
      • In Gremio 70
      • In Gremio 71
      • In Gremio 72
      • In Gremio 73
    • 2010
      • In Gremio 62
      • In Gremio 63
      • In Gremio 64
      • In Gremio 65
      • In Gremio 66
      • In Gremio 67
    • 2009
      • In Gremio 56
      • In Gremio 57
      • In Gremio 58
      • In Gremio 59
      • In Gremio 60
      • In Gremio 61
    • 2008
      • In Gremio 45-46
      • In Gremio 47-48
      • In Gremio 49-50
      • In Gremio 51-52
      • In Gremio 53-54
      • In Gremio 55
    • 2007
      • In Gremio 33
      • In Gremio 34
      • In Gremio 35
      • In Gremio 36
      • In Gremio 37
      • In Gremio 38
      • In Gremio 39-40
      • In Gremio 41
      • In Gremio 42
      • In Gremio 43
      • In Gremio 44
    • 2006
      • In Gremio 21
      • In Gremio 22
      • In Gremio 23
      • In Gremio 24
      • In Gremio 25
      • In Gremio 26
      • In Gremio 27-28
      • In Gremio 29
      • In Gremio 30
      • In Gremio 31
      • In Gremio 32
    • 2005
      • In Gremio 9
      • In Gremio 10
      • In Gremio 11
      • In Gremio 12
      • In Gremio 13
      • In Gremio 14
      • In Gremio 15-16
      • In Gremio 17
      • In Gremio 18
      • In Gremio 19
      • In Gremio 20
    • 2004
      • In Gremio 1
      • In Gremio 2
      • In Gremio 3
      • In Gremio 4
      • In Gremio 5
      • In Gremio 6
      • In Gremio 7
      • In Gremio 8

Ekspresja słowa – jak jej używać?

Andrzej Zajda

Mamy za sobą Środowiskowy Konkurs Krasomówczy aplikantów adwokackich z czterech siostrzanych Izb. Jak wyglądały takie konkursy w okresie międzywojennym, organizowane przez Komisję Naukową Biblioteki Słuchaczów (autentyczna pisownia) Prawa Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie (zwane Turniejem Krasomówczym Młodych Prawników)? 

Konkursy odbywały się rokrocznie począwszy od 1930 r. w bufecie uniwersyteckim. W ciągu jednej nocy wysłuchiwano dziesięciu apologii poświęconych obronie jakiejś osoby, idei czy sprawy. Ten gatunek zapoczątkowano już w antycznej literaturze chrześcijańskiej. Najciekawsze wystąpienia odnotowano w 1934 r. Na szczególne uznanie zasłużyli dwaj studenci broniący Lucjana Sergiusza Katylinę rzymskiego polityka i awanturnika. Jeden z mówców wcielił się w obrońcę Katyliny i oceniał całość jego postępowania w aspekcie orzeczonej wobec spiskowców kary śmierci. Drugi zaś wystąpił jako sam Katylina, a odpowiadał na pierwszą mowę oskarżycielską urzędującego konsula Cycerona (rok 63 p.n.e.). Quousque tandem abutere Catilina, patientia nostra? Jak długo jeszcze będziesz Katylino, nadużywać naszej cierpliwości? Katylina bowiem, zubożały rzymski arystokrata, nie zdoławszy wygrać wyborów na urząd konsula chciał siłą przejąć władzę. 

Ciekawe i wywołujące wiele ocen kontrowersyjnych było wystąpienie polonisty Witolda Nowosada „w obronie św. Pawła przed Senatem Rzymskim”. Wiązało się ono z aresztowaniem wiosną 58 r.n.e. Pawła z Tarsu (nawrócony Szaweł) w Jerozolimie przez wrogich mu Żydów, którzy uznali go za Egipcjanina, który onegdaj miał wszcząć rozruchy w Judei. Paweł został przesłuchany na polecenie rzymskiego trybuna i wyjaśnił, że jedyną przyczyną postawienia go przed sądem był fakt bycia faryzeuszem i obecna wiara w Zmartwychwstanie. Paweł był przetrzymywany przez dwa lata w więzieniu, a następnie odwołał się jako obywatel rzymski do cesarza. Wygłosił on mowę przed Herodem Agryppą II i jego siostrą Bereniką. Autor Pierwszego Listu do Koryntian swoim wystąpieniem wywarł wówczas spore wrażenie na słuchaczach. Wystąpienie młodego polonisty wywołało tak duże zainteresowanie wśród młodych prawników, że zaczęli do swoich indeksów wpisywać jako konieczne wykłady luminarzy literatury polskiej. Uznali bowiem, że dobry jurysta to także polonista, na co wskazywało wyróżnienie w turnieju krasomówczym. 

Wśród zgłoszonych tematów znalazło się ponadto wystąpienie Adama Wojtuniaka, który wygłosił mowę oskarżycielską przeciwko Samuelowi i Natanowi – ojcu i synowi z jedynego dramatu Stanisława Wyspiańskiego „Sędziowie”. Utwór wystawiony został w 1907 r. na deskach Teatru Miejskiego w Wilnie i oparty był na autentycznych wydarzeniach ze wsi Jabłonica, gdzie dokonano zabójstwa Jewdochy Abramczyk, służącej u karczmarza Heinza. 

Za prawniczą argumentację wyróżniono Janusza Turnau za obronę pielęgniarki, która zastrzeliła ciężko chorego na raka męża, stawiając przed światem problem eutanazji. Wystąpienie oparte było o dramat znanego angielskiego pisarza Wiliama Somerseta zatytułowany „Święty ogień”.

W konkursie nie zabrakło jednak akcentów politycznych. Laureat III miejsca A. Treszka wygłosił przemówienie obrończe służącego Grzegorza z posiadłości Alfreda i Zbigniewa Twardowskich z Turowa. Wystąpienie bazowało na powieści „Dziedzictwo” współzałożyciela Narodowej Demokracji Romana Dmowskiego, która od drugiego wydania w 1931 r. ukazywała się pod jego pseudonimem literackim Kazimierza Wybranowskiego. W tej książce bardzo wyraźne wątki adwokackie zgrabnie zostały wplecione w cele i sposoby działania masonerii pod nazwą związku uczynnych grabarzy. Przyznam się nieskromnie, że przeczytałem tę jedną z dwóch powieści Romana Dmowskiego z zainteresowaniem w ciągu jednej nocy.

Wystąpienia mówców odwoływały się wówczas do literatury, a nie do fikcyjnych z punktu widzenia stanu prawnego kazusów. Doskonaliły sztukę oratorską, a taki był cel i zamysł konkursów.

A wracając do tytułu, to od liczby słuchaczy należy uzależniać ekspresję przemówienia, ponieważ warunkiem podstawowym jest dotarcie do każdego z nich.

Kategorie: In Gremio 161, Felieton

Andrzej Zajda

adwokat, kierownik szkolenia aplikantów Szczecińskiej
Izby Adwokackiej, członek Komisji Kształcenia Aplikantów Adwokackich przy NRA

Zobacz najchętniej czytane działy:

  • Kryminalna historia Polski
  • Ślepym Okiem Temidy
  • Temat numeru

Pierwszy Sidebar

Informacje:

  • O In Gremio
  • Redakcja
  • Rada Programowa
  • Zasady współpracy
  • Reklama
  • Polityka prywatności
  • Regulaminy
  • Kontakt
© 2004–2023 In Gremio.