Niezależnie od tego, czy działalność gospodarczą zakłada prawnik posiadający już tytuł zawodowy, czy jeszcze przed zdanym egzaminem, jego obowiązki z punktu widzenia rejestracji biznesu, obowiązków podatków i rozliczeń z ZUS są niemal identyczne.
Pierwszym krokiem do otwarcia firmy jest rejestracja wpisu przedsiębiorcy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Sprawę można załatwić podczas wizyty w urzędzie, listownie lub elektronicznie (wykorzystując profil zaufany). Oczywiście obecnie ostatnia ze wskazanych form jest najbardziej popularna. Nie wymaga osobistej wizyty w urzędzie, a wszystko można załatwić posiadając dostęp do Internetu chociażby w smartfonie.
Sama procedura nie jest skomplikowana, niemniej jednak przed przystąpieniem do rejestracji warto zapoznać się z formularzem, który trzeba będzie wypełnić (CEIDG-1). Niezbędne będą podstawowe dane osobowe, takie jak: adres zamieszkania, działalności i do korespondencji, firma przedsiębiorstwa, kod PKD, data rozpoczęcia działalności (można wskazywać datę przyszłą). Przy rejestracji możemy także wybrać formę opodatkowania podatkiem dochodowym; złożyć zgłoszenie rejestracyjne na VAT, czy dokonać zgłoszenia sposobu rozliczania się z ZUS.
Ponadto prawnicy powinni pamiętać o wpisaniu do CEIDG rachunku firmowego, do którego utworzone zostanie subkonto VAT. Wówczas pojawi się ono na tzw. białej liście podatników, co przy niektórych transakcjach jest warunkiem niezbędnym do uzyskania płatności za wykonane usługi. Rachunek bankowy jednak na ogół zakładany jest dopiero po dokonaniu pierwotnego wpisu w CEIDG – banki do otwarcia konta wymagają okazania wpisu działalności do ww. rejestru.
Niezbędnym jest także zgłoszenie działalności do ZUS. Obecnie można dokonać go w trakcie rejestracji firmy w CEIDG. Zgłoszenie to ma jednak o tyle istotne znaczenie, że w jego ramach deklarujemy, z jakich preferencyjnych rozliczeń będziemy korzystać. Z pewnością większość nowych przedsiębiorców zainteresowana jest korzystaniem z tzw. ulgi na start (tj. pierwsze 6 miesięcy opłacamy wyłącznie składkę zdrowotną). Tu ciekawostka, jeśli działalność gospodarczą zarejestrujemy w trakcie miesiąca (chociażby od 2. albo kolejnego dnia miesiąca – byleby nie był to 1. dzień miesiąca) okres ulgi na start przedłuża się nam o 1 miesiąc. ZUS przyjmuje zasadę, że ulga na start przysługuje nam przez 6. pełnych miesięcy. Zatem z ulgi możemy skorzystać niejako ekstra przez dodatkowy niepełny miesiąc, w którym rozpoczęliśmy prowadzenie firmy.
Ostatnim niezbędnym elementem przy otwieraniu własnego biznesu jest rejestracja na VAT. Prowadząc działalność prawniczą (z wyłączeniem działalności komorników sądowych) automatycznie stajemy się podatnikami podatku od towarów i usług. Nie ma tu znaczenia wysokość obrotów, jakie generuje nasza firma. Zgłoszenie rejestracyjne jest zatem obowiązkowe. Dokonuje się go na formularzu VAT-R, który można załączyć przy okazji rejestracji działalności w CEIDG. Praktyka pokazuje jednak, że rejestracja w tym zakresie sprawniej przebiega przy osobistej wizycie w urzędzie skarbowym. Organy podatkowe weryfikując podmioty rejestrujące się jako podatnicy podatku od towarów i usług często wymagają dodatkowych dokumentów poza samym formularzem rejestracyjnym (np. tytuł prawy do lokalu, oświadczenie o rodzaju prowadzonej działalności, etc.). Bez przejścia tej procedury rejestracja nie będzie skuteczna. Wizyta w urzędzie często zatem skraca nam cały proces i umożliwia załatwienie sprawy „od ręki”.
Pamiętajmy także, że przez pierwsze 12 miesięcy prowadzenia działalności, obowiązkowo z VAT rozliczać będziemy się w okresach miesięcznych, tj. nie ma formalnej możliwości wyboru rozliczeń kwartalnych.
Ponadto, jeśli planujemy wykonywać usługi na rzecz kontrahentów z UE, powinniśmy zarejestrować się także na tzw. VAT-UE. Taką rejestrację wykazuje się także w ramach druku VAT-R. Nie rejestrując się na VAT-UE od początku prowadzenia firmy (nie jest to bowiem obligatoryjne), można to uzupełnić w dowolnym momencie.
Choć rejestracja działalności nie jest zadaniem skomplikowanym, warto przemyśleć przedtem kilka kwestii, zarówno tych logistycznych, jeśli idzie o samą rejestrację, jak i merytorycznych, np. związanych z wyborem formy opodatkowania w PIT czy rozliczania się z VAT.
Po rozpoczęciu działalności, począwszy od pierwszego miesiąca, niezbędne będzie rozliczanie się z podatków (PIT i VAT) i z ZUS oraz składanie deklaracji zarówno do urzędu skarbowego (VAT7_JPK) oraz do ZUS (ZUS DRA).
Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r., poz. 162 ze zm.)
– ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.)
– ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1009
