Istnieje kilka form opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów uzyskiwanych z tytułu prowadzenia działalności prawniczej. Dobrze przemyślane rozwiązanie pozwala nam płacić jak najniższy podatek oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. 

Wyboru formy opodatkowania dokonujemy przy rejestracji działalności, a następnie jesteśmy uprawnieni do jej zmiany na początku każdego roku.

1. Opodatkowanie na zasadach ogólnych (tzw. skala podatkowa). To standardowy sposób opodatkowania wszystkich prowadzących działalność jednoosobową, o ile nie dokonają innego wyboru. Jest to rozwiązanie atrakcyjne w szczególności dla podatników, którzy: planują osiągnąć dochód (ze wszystkich swoich aktywności, np. działalność, umowa o pracę, zlecenia prywatne, etc.) poniżej 120.000 zł w skali roku lub mają możliwość wspólnego rozliczenia się z małżonkiem (który wykazuje znacznie poniżej 120.000 zł dochodu w skali roku) lub mogą korzystać z innych ulg, takich jak ulga na dzieci.

Formę tę najczęściej wybierają osoby rozpoczynające działalność, które przy starcie biznesu ponoszą większe niż standardowe wydatki na prowadzenie firmy. Opodatkowaniu podlega tu dochód (przychód pomniejszony o koszty prowadzenia firmy).

Stawki podatku przewidziane regulacjami ustawy o PIT w tym wypadku wynoszą 12% od dochodu (do kwoty 120.000 zł) i 32% od dochodu (ponad kwotę 120.000 zł). Pamiętajmy również o tym, że oprócz samej stawki podatku od dochodu, nie możemy pomijać 9% składki zdrowotnej (liczonej od dochodu), która obejmuje także kwotę wolną od opodatkowania (pierwsze 30.000 zł dochodu) i sprawia, że jest ona iluzoryczna. 

Opodatkowanie na tych zasadach będzie tym bardziej atrakcyjne, im dochody są niższe (ponad progiem 120.000 zł). Dodatkowo możliwość korzystania z preferencji i ulg, o których mowa powyżej, także wpływa na opłacalność tego rozwiązania. Należy jednocześnie mieć na uwadze, że we wskazanym limicie 120.000 zł sumują się nam dochody z działalności gospodarczej, dochody z pracy czy innych (co do zasady) prywatnych źródeł dochodów.

2. Opodatkowanie podatkiem liniowym (tzw. liniówka). Rozliczanie się tą formą wymaga złożenia oświadczenia – czy to poprzez CEIDG, czy to bezpośrednio do urzędu skarbowego. Jest to rozwiązanie atrakcyjne w szczególności dla podatników, którzy: planują osiągnąć dochód (tylko z działalności gospodarczej) zdecydowanie powyżej 120.000 zł w skali roku lub mają także inne źródła dochodów – np. stosunek pracy lub nie mają możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem i nie korzystają z innych ulg, takich jak ulga na dzieci.

Podobnie jak w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych, tu podatek płacimy od dochodu (przychód pomniejszony o koszty). Stawka podatku wynosi 19% bez względu na dochód. Do tego nie można pominąć 4,9% składki na ubezpieczenie zdrowotne liczonej od uzyskiwanego dochodu. 

3. Zryczałtowany podatek dochodowy (tzw. ryczałt). Rozliczenia się tą formą wymaga złożenia oświadczenia – czy to poprzez CEIDG, czy to bezpośrednio do urzędu skarbowego. Jest to rozwiązanie atrakcyjne w szczególności dla podatników, którzy ponoszą niewielkie koszty prowadzenia działalności lub mają bardzo wysokie dochody. 

Odmiennie jak w przypadku dwóch ww. form, w tym przypadku opodatkowaniu podlega przychód (kwota netto uzyskana ze świadczenia usług). Nie ma znaczenia, jak wysokie koszty musimy ponosić w związku z prowadzonym biznesem. 

Występują dwie stawki ryczałtu do opodatkowania konkretnych usług. Stawka 17% podatku, jeśli prawnik samodzielnie (bez pomocy zatrudnionych przez niego osób „merytorycznych”) wykonuje usługę. Niższa, bo 15% stawka właściwa jest do przychodu osiągniętego ze świadczenia usług, które prawnik wykonuje przy pomocy zatrudnionych przez siebie osób „merytorycznych”.

Zaletą tej formy opodatkowania jest również zryczałtowana składka zdrowotna (a nie liczona jako procent przychodu/dochody), która uzależniona jest od wysokości rocznych przychodów. Ponadto, opodatkowując się ryczałtem, nie jest naliczana danina solidarnościowa (dodatkowe 4% podatku od dochodów ponad 1 mln zł w skali roku). Występuje ona przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czy podatkiem liniowym. 

Niewątpliwie korzystnym rozwiązaniem jest możliwość zmiany formy opodatkowania w zasadzie każdego roku. Daje to możliwości i dopasowanie rozliczeń podatkowych do aktualnych planów, prognoz czy sytuacji gospodarczej. Z drugiej strony źle dobrana forma opodatkowania przy rocznych dochodach około 100.000 zł, to nawet kilkanaście tysięcy złotych straconych środków, a im dochód wyższy, tym strata ta wzrasta.

Podstawa prawna:

– ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.)

– ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 1993 ze zm.)