W dniu 18 kwietnia 2023 r. miałem zaszczyt reprezentować Szczecińską Izbę Komorniczą podczas uroczystego podpisania Deklaracji Założycielskiej powołującej Szczecińskie Porozumienie Zawodów Zaufania Publicznego.
Porozumienie zostało założone przez Szczecińską Izbę Adwokacką reprezentowaną przez Dziekana Piotra Dobrołowicza, Zachodniopomorską Okręgową Izbę Aptekarską w Szczecinie reprezentowaną przez Prezesa Wojciecha Chmielaka, Zachodniopomorską Okręgową Izbę Architektów RP reprezentowaną przez Przewodniczącego Piotra Błażejewskiego, Regionalny Oddział Polskiej Izby Rewidentów i Księgowych reprezentowany Prezesa Małgorzatę Marzęcką, Zachodniopomorski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych reprezentowany przez Przewodniczącego Michała Zająca, Izbę Komorniczą w Szczecinie reprezentowaną przez Wiceprzewodniczącego Remigiusz Wasiaka, Okręgową Izbę Lekarską reprezentowaną przez Prezesa Michała Bulsę, Zachodniopomorską Izbę Lekarsko- Weterynaryjną reprezentowaną przez Prezesa Marka Kubicę, Izbę Notarialną w Szczecinie reprezentowana przez Prezesa Marię Olszewską, Szczecińską Izbę Pielęgniarek i Położnych reprezentowaną przez Przewodniczącą Gabrielę Hofman, Okręgową Izbę Radców Prawnych w Szczecinie reprezentowaną przez Dziekana Przemysława Mijala, Okręg Zachodniopomorski Polskiej Izby Rzeczników Patentowych reprezentowany przez Dziekana Monikę Wielecką.
Porozumienie będzie podejmowało szereg aktywności, które przekraczają możliwości pojedynczego samorządu, a jednocześnie są wspólne dla wszystkich naszych zawodów, jak monitorowanie rozwiązań prawnych dotyczących wykonywania zawodów zaufania publicznego, wsparcie w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych naszych członków, zajmowanie wspólnego stanowiska w zakresie uregulowań prawnych dotyczących organizacji samorządu zawodowego. W mojej ocenie najważniejszym celem do zrealizowania przez Porozumienie – jest kształtowanie świadomości społecznej w przedmiocie realizowanej przez samorządy zawodowe ochrony interesu publicznego i stanie na straży wysokich kwalifikacji zawodowych naszych członków.
Piotr Dobrołowicz – adwokat, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Szczecinie:
Pomysł powstania regionalnego porozumienia zawodów zaufania publicznego pojawiał się w dyskusjach przedstawicieli poszczególnych samorządów od lat. W końcu, w połowie marca 2023 r., udało się nam zebrać w jednym miejscu, w gronie reprezentantów 12 samorządów i omówić założenia współpracy. Oczywiście elementem definiującym naszą wspólnotowość interesów jest wykonywanie zawodów zaufania publicznego, czyli profesji o dużym znaczeniu społecznym, wymagających odpowiednich kwalifikacji zawodowych i etycznych. Państwo powierza naszym samorządom część swoich obowiązków w przekonaniu, że będziemy prawidłowo je realizowali, w poczuciu odpowiedzialności za dobro wspólne. Ujęta w art. 17 Konstytucji RP możliwość tworzenia samorządów zawodów zaufania publicznego jest również niewątpliwie dobrym pomysłem na ugruntowywanie dobrze pojmowanej demokracji – więc również i w tym aspekcie mamy wyraźne zobowiązania.
Możemy mnożyć wyzwania, jakie stoją przed samorządami zawodowymi, szczególnie dzisiaj. Z pewnością zależy nam na wspólnej ochronie i wzmacnianiu samorządności zawodowej, na przekazywaniu sobie doświadczeń, wzajemnym zrozumieniu, a także, co równie istotne, integrowaniu środowiskowym.
Jako adwokaci możemy być obrońcami nie tylko naszej samorządności, ale także podmiotowości innych zawodów zaufania publicznego. W pewnym sensie jedziemy na tym samym wózku – odzieranie choćby jednego samorządu zawodowego z jego kompetencji, czy wręcz niezależności, może przecież skutkować pośrednio pogorszeniem sytuacji innych zawodów. Skoro konstytucja powierzyła nam pieczę nad należytym wykonywaniem naszych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony, to razem może być nam łatwiej osiągać te cele.
Wojciech Chmielak – Prezes Zachodniopomorskiej Okręgowej Rady Aptekarskiej w Szczecinie:
Historia współczesnej organizacji samorządu aptekarskiego związana jest z uchwaleniem w 1938 r. ustawy o wykonywaniu zawodu aptekarskiego oraz w 1939 r. ustawy o izbach aptekarskich. Po II wojnie światowej, w 1951 r. ustawa o zniesieniu izb aptekarskich uniemożliwiła działanie samorządu zawodowego. Dzięki zmianom po roku 89 i uchwaleniu ustawy z dn. 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich reaktywowano samorząd aptekarski.
Zachodniopomorska Okręgowa Izba Aptekarska (ZOIA) w Szczecinie, obejmuje zasięgiem większą część województwa zachodniopomorskiego i zrzesza obecnie ok. 850 członków.
Zadaniem samorządu zawodu farmaceuty jest sprawowanie pieczy i nadzór nad prawidłowym wykonywaniem zawodu rozumianych m.in. jako reprezentowanie zawodu i obrona jego interesów, współdziałanie z organami administracji publicznej, organizacjami zawodowymi i społecznymi, troska o zachowanie godności i niezależności zawodu oraz kodyfikowanie, krzewienie i strzeżenie zasad etyki i deontologii zawodowej.
Organy ZOIA wykonują powyższe zadania m.in. poprzez przyznanie, zawieszenie czy pozbawienie prawa wykonywania zawodu farmaceuty, prowadzenie rejestru farmaceutów, wydawanie rękojmi oraz opinii w sprawach pełnienia funkcji kierownika apteki, nadzór nad realizacją szkoleń w ramach doskonalenia zawodowego, opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących produktów leczniczych, aptek i wykonywania zawodu farmaceuty, jak również sprawowanie sądownictwa dyscyplinarnego w zakresie odpowiedzialności zawodowej.
Wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia pacjenta oraz ochronę zdrowia publicznego, dlatego farmaceuci zrzeszeni w ZOIA angażują się w szereg działań społecznych i charytatywnych, a także w zakresie swoich kompetencji zawodowych i w odpowiedzi na oczekiwania społeczne biorą w udział w akcjach o charakterze informacyjno-edukacyjnym i promującym profilaktykę zdrowia skierowanych do pacjentów.
Obecnie samorząd zawodu farmaceuty podejmuje szereg działań mających na celu m.in. wprowadzenie zmian legislacyjnych:
- pozwalających na pełniejsze wykorzystanie kompetencji farmaceutów w systemie ochrony zdrowia m.in. poprzez wprowadzenie refundowanych usług, w tym systemowej opieki farmaceutycznej, opartej na współpracy z innymi zawodami medycznymi;
- umożliwiających zabezpieczenie rynku aptecznego w Polsce przed korporacyjnym oligopolem w zakresie dystrybucji (zwłaszcza z kapitałem zagranicznym), a tym samym ochronę bezpieczeństwa lekowego Polski;
- zabezpieczających interesy farmaceutów – właścicieli aptek w relacjach z samorządami terytorialnymi.
Porozumienie Zawodów Zaufania Publicznego rozumiane jako wspólny głos przedstawicieli wykonujących profesje o wysokim znaczeniu społecznym, wymagających odpowiednich kwalifikacji nie tylko zawodowych, ale również moralnych i etycznych, może być znakomitą platformą wzajemnej współpracy i wspierania inicjatyw w ramach społeczeństwa obywatelskiego.
Małgorzata Marzęcka – Prezes Regionalnego Oddziału Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w Szczecinie:
W obszarze życia społeczno-gospodarczego jedną z najbardziej pożądanych cech jest stabilność i przewidywalność. Jednym z najistotniejszych czynników wpływających na jakość prowadzonej działalności jest przewidywalność legislacyjna otoczenia prawnego. Obecnie jesteśmy świadkami dość dynamicznych zmian zarówno ustawodawczych, technologicznych jak i gospodarczych. W obszarze działalności państwowej można wręcz zaobserwować wyraźną tendencję do narastającej centralizacji podejmowanych decyzji prowadzących do przeregulowania wielu obszarów aktywności społecznej i gospodarczej. W tak zmieniających się warunkach coraz większego znaczenia nabierają wszelkie inicjatywy oddolne. Jedną z takich inicjatyw było powołanie Szczecińskiego Porozumienia Zawodów Zaufania Publicznego, którego deklaracja założycielska została podpisana 18 kwietnia 2023 r. To właśnie takie oddolne i dobrowolne inicjatywy w swej działalności jak w soczewce ogniskują najważniejsze problemy poszczególnych środowisk zawodowych. Na takiej płaszczyźnie można sprawnie zdefiniować wspólne problemy i razem mieć o wiele większy wpływ na ich rozwiązanie. Jednym z sygnatariuszy porozumienia jest Regionalny Oddział Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w Szczecinie. Każda z tych organizacji boryka się z problemami specyficznymi dla swoich zawodów. Postęp technologiczny, przemiany gospodarcze i coraz to nowe wymogi regulacyjne stanowią wyzwania nie tylko dla naszej izby. Potrzeba przeciwdziałania regulacjom ograniczającym samorządność i niezależność zawodów zaufania publicznego wymaga wspólnego działania.
Samorząd biegłych rewidentów już wielokrotnie mierzył się z niekorzystnymi zmianami prawa, próbując im zapobiec, z różnym niestety skutkiem. Dodatkowo, w konsekwencji ustawowego zwiększania represyjności przepisów dotyczących działalności zawodowej biegłych rewidentów i firm audytorskich obserwuje się znaczący spadek zainteresowania prowadzeniem tego typu działalności. Konsekwencje mogą być dalekosiężne i wręcz zagrażające bezpieczeństwu obrotu gospodarczego. Nikt oczywiście nie odżegnuje się od odpowiedzialności zawodowej, jednakże dalsze zaostrzanie systemu karania zamiast wspierania działalności firm audytorskich i biegłych rewidentów, może przynieść efekt odwrotny od założonego. Zawód zaufania publicznego opiera się przede wszystkim na standardach zawodowych oraz kodeksie etycznym, o czym warto powszechnie przypominać. Porozumienie może ujawnić się siłą tego typu inicjatywy. Liczymy bowiem, we wspólnym dobrze pojętym interesie, na wsparcie innych zawodów zaufania publicznego, aby przeciwdziałać tego typu zagrożeniom.
Tomasz Szybalski – Przewodniczący Rady Izby Komorniczej w Szczecinie:
Szczeciński samorząd komorniczy z dużym entuzjazmem odnosi się do planowanego zawarcia lokalnego porozumienia zawodów zaufania publicznego. Stworzenie płaszczyzny do wymiany doświadczeń oraz wypracowywania wspólnego stanowiska w sprawach społecznie istotnych stanowi cenną wartość i taką szansę powinno się wykorzystywać. Oczywistą sprawą jest, że sygnatariusze porozumienia reprezentują zawody o odmiennym charakterze i odbiorze społecznym, każda z naszych branż ma swoją specyfikę, problemy oraz wyzwania, z którymi musimy się mierzyć. To co nas łączy to fakt, że nasze zawody reprezentują wykwalifikowani specjaliści, których doświadczenie, wykształcenie oraz poczucie obowiązku są konieczne dla prawidłowego funkcjonowania państwa i jego obywateli.
Przynależność do zawodu zaufania publicznego to honor, ale i duża odpowiedzialność, dlatego zależy nam na tym, by na płaszczyźnie zawieranego właśnie porozumienia nasz wspólny głos miał szansę głośniej wybrzmieć w zagadnieniach, które mają doniosłe znaczenie dla ogółu obywateli. Ważne jest
jednak również, byśmy potrafili wewnątrz naszej społeczności czerpać ze wzajemnych doświadczeń, wzbogacając tym samym w nową wiedzę nasze samorządy zawodowe. Porozumienie zawodów
zaufania publicznego w ocenie samorządu komorniczego to wielka szansa edukacyjna, ale również
zapowiedź ciekawej przygody, której z przyjemnością będziemy częścią.
Maria Olszewska – Prezes Rady Izby Notarialnej w Szczecinie:
Zgodnie z ustawą Prawo o notariacie notariusz jest osobą zaufania publicznego i korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Notariusze działają na podstawie ustawy Prawo o notariacie. Notariuszy, jak i każdego z pozostałych członków samorządu zawodowego, obowiązuje zachowanie tajemnicy zawodowej w związku z wykonywaniem zawodu. Notariusze Izby Szczecińskiej przystępując do Porozumienia Zawodów Zaufania Publicznego oczekują wzajemnego wsparcia przy realizacji zawodu, biorąc pod uwagę inny zakres, inny charakter wykonywanego zawodu. Kształtowanie świadomości społecznej leży w zakresie zadań samorządu zawodowego, w zakresie wykonywanych przez ich członków czynności zawodowych, ich odmiennego charakteru. Oczekiwać należy również wsparcia w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, wskazania odmienności czynności, realizacji obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej oraz wspólnej działalności wobec społeczności lokalnej poprzez szerzenie wiedzy na temat zadań samorządu, zawodów zaufania publicznego i ich odmienności.
Dr Gabriela Hofman – Przewodnicząca Rady Szczecińskiej Izby Pielęgniarek i Położnych:
Zawody zaufania publicznego mają szczególnie znaczenie dla funkcjonowania państwa oraz pomocy obywatelom w cywilizowanym świecie. Ze względu na charakter świadczonych usług zawody te wymagają spełnienia szeregu istotnych wymogów związanych z odpowiednim wykształceniem, egzaminami i kwalifikacjami, a także etyką i dochowaniem tajemnicy zawodowej o zdrowiu, majątku, czy innych poufnych sprawach pacjentów czy klientów.
Samorządy zawodowe mają trzy główne cele. Po pierwsze, reprezentacja osób wykonujących zawód zaufania publicznego. Po drugie, sprawowanie pieczy nad prawidłowym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Po trzecie, wypełnianie zadań administracji publicznej. Do katalogu typowych zadań samorządów zawodowych zalicza się zadania w zakresie: zapewnienia właściwego poziomu wykonywania zawodu, reprezentacji członków samorządu, zbierania informacji związanych z wykonywaniem zawodu, podnoszenia kwalifikacji zawodowych, nadzoru i kontroli nad świadczeniem usług w ramach wykonywania zawodu, tworzenia i współpracy przy tworzeniu warunków do wykonywania zawodu, sprawowania sądownictwa korporacyjnego, prawodawstwa samorządowego. Niektóre samorządy otrzymują też kompetencje w zakresie reglamentacji uprawnień zawodowych, która polega na ocenie przydatności danego kandydata do wykonywania zawodu.
Samorządy zawodowe reprezentują osoby wykonujące zawody zaufania publicznego, w ten sposób Polska realizuje zapisy naszej Konstytucji i powierza danej grupie zawodowej wykonywanie określonych zadań publicznych oraz wyposaża samorząd zawodowy w określone kompetencje w celu dbałości o odpowiednie standardy profesjonalizmu i etyki. Zadania wykonywane przez samorządy zawodowe mają doniosłe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania zawodów zaufania publicznego, co jednocześnie zabezpiecza szerszy interes społeczny, ponieważ w interesie całego społeczeństwa jest to, aby przedstawiciele tych grup zawodowych świadczyli usługi na najwyższym poziomie. Przynależność do apolitycznych samorządów zawodowych jest w Polsce obowiązkowa dla wszystkich osób wykonujących zawody zaufania publicznego, dzięki czemu samorządy sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów według kryteriów merytorycznych i etycznych.
Niezależne zawody zaufania publicznego i niezależne od władz samorządy tych zawodów bywają niewygodne dla władzy państwowej, zwłaszcza gdy władza państwowa ma tendencje centralistyczne i ograniczające samorządność i uprawnienia obywateli do samodzielnego decydowania o sobie. Obecnie wiele samorządów zawodowych ma obawy o swoją przyszłość i niezależność.
Przedstawiciele szczecińskich samorządów zawodów zaufania publicznego zawiązali porozumienie mające na celu wymianę poglądów i doświadczeń oraz wypracowywanie wspólnych stanowisk w istotnych sprawach dla profesji wymagających szczególnej dbałości o relacje z obywatelami oraz organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Forum podejmie wspólne działania odpowiadając na społeczne i polityczne wyzwania oraz działając na rzecz polepszenia dostępności swoich działań dla obywateli, w miarę istniejących możliwości organizacyjnych i finansowych. Znaczenie ma także współdziałanie szczecińskich izb w reagowaniu na aktualne społeczne i polityczne wyzwania.
Dr Przemysław Mijal – Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie:
Dwunastu sygnatariuszy Porozumienia, reprezentantów samorządów zawodów zaufania publicznego mających siedzibę w Szczecinie, już od jakiegoś czasu dostrzegało potrzebę podjęcia współpracy, wymiany doświadczeń, udzielania pomocy i wsparcia, a w szczególności kształtowania świadomości społecznej w zakresie realizowanej przez przedstawicieli tych profesji misji ochrony interesu publicznego. To bardzo potrzebna i znana z innych regionów kraju inicjatywa, o której stworzeniu w naszym mieście już jakiś czas temu rozmawialiśmy kuluarowo z Przewodniczącą Rady Szczecińskiej Izby Pielęgniarek i Położnych Gabrielą Hofman. Dobrze, że Dziekan Piotr Dobrołowicz znalazł w sobie siły witalne oraz moce organizacyjne, aby sfinalizować to przedsięwzięcie.
Przed podpisaniem Porozumienia, w życzliwej atmosferze, wymieniliśmy poglądy na temat bieżących problemów jakie trapią reprezentowane przez nas samorządy. Jak się okazało próby ograniczania przez władze państwowe ich roli, znaczenia oraz tendencja do pozbawiania kompetencji odnoszących się do dbałości o należyte wykonywanie zawodu stanowi permanentny modus operandi polityków. Sprzeciw w tych kluczowych kwestiach powinniśmy więc artykułować wyraźnie i jednym głosem, albowiem wszystkie zawody zaufania publicznego stanowią istotny element społeczeństwa obywatelskiego. W ramach Porozumienia będzie to zdecydowanie bardziej słyszalne.
Monika Wielecka – Dziekan Okręgu Zachodniopomorskiego Polskiej Izby Rzeczników Patentowych:
Dla rzeczników patentowych z okręgu zachodniopomorskiego Polskiej Izby Rzeczników Patentowych przystąpienie do szczecińskiego porozumienia samorządów zawodów zaufania publicznego jest szansą na budowanie szerszych relacji i współpracy na wielu polach z pozostałymi grupami zawodowymi. Sygnatariusze porozumienia reprezentują różne zawodowy, od lekarzy, po prawników i inżynierów. Jednakże od każdego z przedstawicieli zawodów zaufania publicznego wymaga się wysokich kwalifikacji zawodowych i etycznych. Współpraca tych różnych zawodów to szansa na pokazanie ich odrębności, ale także na pokazanie, że przyświecają im wspólne cele.
Jako przedstawiciel samorządu rzeczników patentowych, zawodu, który jest bardzo elitarny pod względem liczny członków, ale również z uwagi na kwalifikacje zawodowe, które wymagają połączenia wiedzy technicznej i prawniczej, wiem, że czasami niektóre zawody wydają się egzotyczne i niedostępne. Współpraca z pozostałymi samorządami może stać się platformą, która przybliży mieszkańcom Szczecina i województwa zachodniopomorskiego poszczególne zawody i pozwoli na ukazanie jak mogą się wzajemnie uzupełniać i współpracować dla osiągnięcia wspólnego celu. Liczę również, że nasza współpraca pozwoli na odczarowanie „mitów i legend”, które narosły wokół zawodów zaufania publicznego w ostatnich latach i pozwoli na rzetelne przedstawienie ich roli w społeczeństwie. Mam nadzieję, że w ramach naszej współpracy powstaną nowe pomysły, które mogą okazać się istotne w życiu lokalnej społeczności. Inicjatywy, które będą następstwem podpisanego porozumienia będą szansą na pokazanie się bliżej mieszkańcom Szczecina i województwa zachodniopomorskiego i przybliżenie przedstawicieli zawodów zaufania publicznego. Porozumienie ułatwi zabieranie wspólnego głosu w sprawach ważnych dla lokalnej społeczności i istotnych dla przedstawicieli zawodów zaufania publicznego.
