Najbardziej znanym procesem międzywojennej Polski była sprawa Rity Gorgonowej. Jednak w In Gremio w opisywaniu tej sprawy uprzedził mnie w listopadzie 2019 r. mecenas Andrzej Zajda, zatem nie wypada mi powtarzać tej historii. Równocześnie z procesem Gorgonowej toczył się – zresztą dużo sprawniej – proces o zamach w Brzozowie, opisany w poprzednim tekście. Ale już wkrótce Polska skupiła swe zainteresowanie na jeszcze bardziej tajemniczej sprawie kryminalnej. Dziś jest ona wspominana rzadziej, a niesłusznie.
[Więcej…] Na ulicy RybnejHistoria
Po co ten Trybunał?
Trybunał Stanu nie jest instytucją wymyśloną w Polsce. Wprowadzono go w konstytucji marcowej w 1921 r., czerpiąc z wzorów zaborców. Niemcy próbowały wprowadzić Trybunał Stanu już w połowie XIX w., przy czym miał on być jednocześnie sądem konstytucyjnym oraz oceniać konstytucyjną odpowiedzialność ministrów.
[Więcej…] Po co ten Trybunał?Od Uniwersytetu do Cytadeli
Warszawska Cytadela zbudowana została na wysokim wiślanym brzegu po upadku powstania listopadowego, na rozkaz cara Mikołaja I. Kamień węgielny wmurował sam feldmarszałek Iwan Paskiewicz, który za krwawe stłumienie powstania otrzymał namiestnictwo Królestwa Polskiego i gnębił Polaków represjami. [Więcej…] Od Uniwersytetu do Cytadeli
54 dni później
Wyznanie prawosławne było obecne w Polsce zawsze. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów, której granice sięgnęły daleko na wschód, było powszechne, a bardzo wielu zasłużonych dla Polski było tego wyznania. W szczególności dotyczyło to Rusinów, czyli dzisiejszych Ukraińców. [Więcej…] 54 dni później
Dwie doby prezydenta
Odrodzona Rzeczpospolita, sklejona z różnych części i osłabiona krwawą, choć zwycięską wojną z sowiecką Rosją, nie była krajem wewnętrznie mocnym i dobrze zorganizowanym. Swoje też robiła typowa dla Polaków skłonność do kłótni, sporów, zaciekłości i warcholstwa. [Więcej…] Dwie doby prezydenta
Młyn śmierci
Odzyskanie niepodległości przez Polskę pociągnęło za sobą między innymi konieczność zorganizowania polskiej policji. Jeśli chodzi o kadrę, większych problemów w tym względzie nie było. Policje polityczne zaborców tworzyli oczywiście Rosjanie, Niemcy i Austriacy, ale wśród normalnych policjantów kryminalnych było wielu Polaków. Mało kto dziś wie, że znane określenie „glina” bynajmniej nie było obraźliwe, a sympatyczne: pochodzi od nazwiska Augustyna Glińskiego, który już w czasach napoleońskich zorganizował policję Księstwa Warszawskiego i był wręcz uwielbiany w Warszawie jako człowiek prawy i bezlitosny dla przestępców. [Więcej…] Młyn śmierci
Z życia wyższych sfer
Gdy wszystkimi Polakami wstrząsnęła jasnogórska zbrodnia Damazego Macocha, Warszawa przeżywała równie głośną aferę, historię z życia wyższych sfer. Ponieważ jej główny bohater był osobą znaną (dziś byłby celebrytą), a przebieg sprawy rzeczywiście był sensacyjny, zbrodnia warta jest przypomnienia w Kryminalnej historii Polski. [Więcej…] Z życia wyższych sfer
Zbrodnia na Jasnej Górze
Polska świętość, Jasna Góra, leżała w zaborze rosyjskim. W czasie powstania styczniowego niektórzy zakonnicy ruszyli do walki. Kilku zginęło, kilku zesłano na Sybir. Ściągnęło to na klasztor wrogość zaborcy. Rosjanie, łamiąc prawo kanoniczne, ustanowili własne prawo ograniczające możliwość wstąpienia do zakonu. [Więcej…] Zbrodnia na Jasnej Górze
Mity Drugiej Wojny Światowej, część druga: Umrzeć za Gdańsk
Z uwagi na to, że niniejsza publikacja dotyczy okresu szczególnie wrażliwego z punktu widzenia polskiej historii, muszę rozpocząć od wyjaśnienia. Nie będę się zajmował każdym z mitów (chociażbym niesławną opowieścią jakoby nasza kawaleria szarżowała na niemieckie czołgi lub że wojska radzieckie wkroczyły w celu „ustabilizowania” sytuacji we wschodnich terytoriach polski), a raczej tylko tymi, które niesłusznie pokutują w polskiej świadomości. Będę też, w miarę możliwości, unikał odwoływania się do szczegółów dotyczących siły militarnej, takich jak rozmieszczenie dywizji oraz ilość czołgów i samolotów. Chcę się bowiem skupić na przedstawieniu szerokiego obrazu i na globalnym kontekście najważniejszych wydarzeń. [Więcej…] Mity Drugiej Wojny Światowej, część druga: Umrzeć za Gdańsk
Szklana kula
Zamach Antoniego Berezowskiego nie był jedynym, z którego car Aleksander II uszedł z życiem. Próbowano zgładzić go wielokrotnie. Zresztą druga połowa XIX wieku i okres do wybuchu I wojny światowej to lata licznych zamachów, w których zginęło trzech prezydentów USA, prezydent Francji, cesarzowa Austrii, król Włoch… [Więcej…] Szklana kula